Twee factoren worden steeds weer onderschat in het energiebeleid: de mogelijkheden van efficiënter energiegebruik (check hier) en die van duurzame energie. In Parijs hebben wereldleiders uitgesproken dat zij de opwarming van de aarde willen beperken tot 2 oC of minder. … Read more
Een jaar geleden sprak ik op een symposium van Het Groene Brein Roots! een opleidingscoördinator van de lerarenopleiding van Hogeschool Rotterdam. Hij noemde dat hij bezig was met een ontwikkeling om onderwijs in duurzaamheid in het Voortgezet Onderwijs, het VO, … Read more
Duurzame materialen moeten keurmerken krijgen, zegt Daan Bruggink. Hij is ervan overtuigd dat ontwikkelaars in de bouw door het opnemen van duurzame materialen in keurmerken vanzelf over de streep worden getrokken. Energie bijvoorbeeld is al heel hoog gewaardeerd, zegt Daan, … Read more
Voor duurzaam bouwen moet je een team organiseren, zegt Daan Bruggink. Zo’n (bouw)team is niet nieuw, dat heeft hij niet zelf bedacht, maar daar wordt veel te weinig gebruik van gemaakt. Je hebt elkaars kennis nodig. De ontwerper heeft geen … Read more
Daan Bruggink, een van de vlaggendragers van duurzaam bouwen in Nederland, wil vooral natuurlijk bouwen. ‘Bij ORGA kijken we als eerste naar een natuurlijke vorm,’ zegt hij. ‘Ten tweede naar natuurlijke technieken zoals biomimetica, biomimicry. Bijvoorbeeld, een ijsberenhuid is zwart … Read more
Bij de Bio-Based Products World conferentie, in maart in Amsterdam, troffen twee voordrachten mij als erg belangrijk voor onze tijd: die van Tom Domen (Ecover) en van Caroline Laurie (Kingfisher). Deze bedrijven bewegen zich op de consumentenmarkt, en hebben kennelijk … Read more
Een van mijn favoriete blogs, grist.org, had deze week een artikel over een onderwerp waarover ik nog nooit had gehoord: gene drive. Een belangrijk onderwerp waarover wij onze lezers direct moeten inlichten. Of misschien toch een hype, zoals een van … Read more
Fosfor is een essentieel element voor het leven op aarde. Het zit in DNA, in botten en het is onmisbaar bij energieprocessen in levende cellen. Toch werd het na zijn ontdekking in 1669 door Hennig Brand beschouwd als een duivels … Read more
Een nieuw macro-economisch rapport werd vandaag gelanceerd bij de opening van de ECO-BIO conferentie in Rotterdam. Duurzame biomassa is essentieel voor klimaatbeleid en toekomstige economische ontwikkeling, zegt het LEI/Copernicus rapport, dat handelt over Nederland. In de woorden van Luuk van … Read more
Roundup, wetenschappelijke naam glyfosaat, is het meest gebruikte en meest bekritiseerde onkruidbestrijdingsmiddel. Officiële studies verklaren steeds weer dat het middel niet heel giftig is voor mens en dier; maar er is een hardnekkige onderstroom die Roundup verbindt met alle moderne … Read more
We kennen natuurlijk allemaal de verhalen over DDT van vijftig jaar geleden, maar om nu te zeggen dat we daar iets van geleerd hebben, nou nee. Ton Schoot Uiterkamp, ex – maar nog zeer actief – milieuhoogleraar in Groningen, zit … Read more
In discussies over genetische modificatie zorgt de naam Monsanto altijd voor controverse. Voor- en tegenstanders kunnen beide zeer emotioneel zijn. Wij zullen betogen dat Monsanto de verkeerde afslag heeft genomen in de groene biotechnologie. Dit is het tweede artikel in … Read more
In aanloop naar Parijs 2015, de nieuwe grote klimaattop, publiceren onderzoekers veel scenario’s over het terugdringen van broeikasgassen. In de loop van de jaren zijn deze pessimistischer geworden. Naarmate de wereld adequate maatregelen langer uitstelt, moet zij harder gaan ingrijpen … Read more
Microplastics vormen een belangrijke bron van waterverontreiniging. Het meeste afval in oceanen en zoetwater bestaat uit plastics. Het gaat niet alleen om grote dingen als plastic flessen en zakken, maar ook om microplastics, al was het alleen al doordat de … Read more
Er is niets mis met genetische modificatie en zijn toepassing in de landbouw (groene biotechnologie), zegt Rudy Rabbinge; de landbouw heeft innovatie nodig, en GM technologie helpt ons daarbij omdat zij sneller en nauwkeuriger werkt. Maar Monsanto en Syngenta, de … Read more
De enorme gebruiksmogelijkheden van polyethyleen, polypropyleen, polystyreen, polyvinylchloride en andere polyolefinen zijn onbetwistbaar, maar hun werkelijke prijs is discutabel. Mijn tienerdochter bakt in onze keuken zo nu en dan koekjes. De ingrediënten – bloem, suiker, chocolade enzovoorts – zijn voor … Read more
Ruim tien jaar geleden hebben we in een gezaghebbend tijdschrift (1) een voorspelling gedaan over het maken van ingewikkelde moleculen, vooral medicijnen. Wij voorzagen de integratie van chemo- en biokatalyse in een reactor die tegelijkertijd katalysator zou zijn. Een zeer … Read more
Duurzaamheid, het woord is zo vaak gebruikt dat sommigen al een tijd lang zoeken naar alternatieven. Maar op vele plaatsen inspireert het perspectief van duurzaamheid gelukkig nog altijd; zoals in het onderwijs, gezien de vele leergangen, cursussen, masters en prijzen … Read more
Vorig jaar nam Ecover een moedige beslissing. Het besloot palmolie (bekend om zijn slechte duurzaamheid) af te danken als grondstof voor veel van zijn schoonmaakmiddelen, en te vervangen door een olie, ook gemaakt uit groene grondstoffen, met behulp van genetisch … Read more
Energiebesparing is onze goedkoopste energiebron, met een zeer groot potentieel. Dit is al veertig jaar het geval, en het zal waarschijnlijk nog enkele tientallen jaren het geval zijn. En toch gaat 99% van energiebeleid en energiediscussie over energielevering. Door ‘grote … Read more
Hoe gaat Nederland zijn geld verdienen over vijfentwintig jaar, en dat ook nog op een duurzame manier? Hoe bereidt ons land zich voor op de wereld van 2040? Door groene groei, op basis van de ontwikkeling van duurzame producten en … Read more
Leden van de Tweede Kamer. Het doet ons veel plezier dat uw commissie heeft besloten ons boek Groene Groei in ontvangst te nemen. Want wij denken dat onze vraagstelling alle Nederlanders aangaat. Die vraag is: ‘hoe gaat Nederland zijn geld … Read more
Ze waren met tientallen gekomen naar de Balie in Amsterdam, naar het Winddebat, om zich te laten horen. Tegenstanders van windenergie. Hun komst en vooral hun inzet toonde aan dat het debat over windenergie nog lang niet is gaan liggen. … Read more
De voedselvoorziening moet absolute prioriteit hebben, ook in een biobased economy. Zegt Rudy Rabbinge, emeritus hoogleraar duurzame ontwikkeling en voedselzekerheid aan Wageningen UR. Daarom wil Rabbinge geen biobrandstoffen uit de landbouw maar wel hoogwaardige producten als vitaminen en bioplastics. De … Read more
Duurzame energievoorziening is natuurlijk in de eerste plaats een zaak van duurzame energiebronnen. Maar hun wisselende aanbod maakt grote aanpassingen in het elektriciteitsnet nodig. Op alle niveaus in het net, vanaf de huisaansluiting tot aan het koppelnet, zal energieopslag een … Read more
Momenteel worden autobanden na gebruik verbrand, omdat recycling te moeilijk is. Een nieuw programma TREC, waarvoor Michelin samenwerking heeft gezocht met het biotechnologische bedrijf Protéus, moet daarin verandering brengen. Recycling van autobanden, het is mogelijk met devulkanisatie. Michelin is al … Read more
Gemeentes verklaren zich ‘schaliegasvrij’. Pure symboolpolitiek. Ze weten heel goed dat ze hier geen zeggenschap over hebben. Kennelijk hebben ze het (naïeve) idee dat zo’n uitspraak milieuproblemen door gaswinning zal voorkomen, en de komst van duurzame energie zal versnellen. Maar … Read more
Onze planeet warmt op. Dat is ruim voldoende bewezen. CO2 is de grootste oorzaak daarvan, dat weten we ook zeker. Dat onze welvaart en energiehonger dit hebben veroorzaakt kunnen we ook al niet meer ontkennen. Maar de vraag of de … Read more
Glocal is het buzzword van Ecover: een samentrekking van Global en Local. Glocal is ook de naam van een groot project van dit bedrijf samen met Forum for the Future, waarmee het een katalysator wil worden voor lokale productie en … Read more
Wij staan op een keerpunt in de energietransitie, zeker wat betreft het aandeel zonne-energie, zegt Wim Sinke. Het breekijzer voor de markt was tot nu toe het beleid, maar het is nu de prijs geworden. Zonnepanelen zijn voor grote groepen … Read more
Toen ik kind was gingen we meestal met de auto op vakantie naar Frankrijk. Voor de lange reis namen we dan pakjes appelsap mee: die van drie in een verpakking en met glimmende folie waar je rietje doorheen moet. Dat … Read more
Naarmate bedrijven duurzamer willen worden, kunnen hun klanten juist wel eens kritischer worden over hun prestaties, en vragen gaan stellen die vroeger nooit aan de orde kwamen. Dat is tenminste de ervaring van Ecover. Zijn deze flessen gemaakt van suiker … Read more
In deze serie hebben we drie ontwerpregels besproken: verlaag kapitaalkosten en schep banen, wees zuinig met materialen, en behoud structuur. Onze laatste richtlijn, het draait om elegantie, omvat deze eerste drie en voegt er ook nog iets aan toe. In … Read more
De groene industrie moet niet de structuur van de petrochemische industrie overnemen: die structuur is een eeuw lang geoptimaliseerd, specifiek voor deze grondstof. Om te kunnen concurreren moet de groene industrie vooral zuinig omgaan met materialen: alle bestanddelen gebruiken, en … Read more
‘Duurzaamheid is vaak niet alleen beter maar ook goedkoper. Met duurzame technologieën bouwen we lokale systemen met veel lagere beheerskosten. Dat is de basis voor een technologische transitie waarmee onze aarde op duurzame wijze wel tien miljard mensen kan herbergen. … Read more
Wie spreekt over een duurzame toekomst voor Europa, denkt bijna altijd aan de energievoorziening. Dat is eenzijdig. Aan de ene kant verhevigt de strijd om energie zich nog steeds, want de gevestigde belangen worden nu pas bedreigd, veertig jaar na … Read more
Waarom kunnen wij mensen toch zo moeilijk van gedachten – en daarmee van gedrag – veranderen? Bijvoorbeeld veranderen van een fossiele economie naar een groene economie, van een starre hiërarchisch van bovenaf georganiseerde samenleving naar een kleinschalige, van onderop georganiseerde … Read more
In vijftig jaar tijd is de technologie veranderd van de boeman in de redder van de mensheid. Vroeger vormden grootschalige energie-intensieve processen het toppunt van technologie, met veel bijkomende schade die achteraf blijmoedig werd opgeruimd (het hoorde erbij). Tegenwoordig grijpen … Read more
De Nederlandse agrarische sector kampt met een structureel probleem: het mestoverschot, een gevolg van de grote veestapel. De veeteelt in Nederland maakt gebruik van grote importen van soja en andere grondstoffen voor veevoer. Daardoor ontstaat ‘aan het eind van de … Read more
Koffiebranderij Peeze uit Arnhem bracht vorige maand de eerste fairtrade klimaatneutrale koffie op de markt. Bij deze fairtrade koffie wordt de CO2-uitstoot in de keten eerst zoveel mogelijk verminderd; de overblijvende uitstoot wordt gecompenseerd met emissierechten van koffieboeren. Andere agrarische … Read more
Er waait een frisse wind uit Den Haag voor de Nederlandse windenergiesector. Na jaren van kwakkelen door ongelukkige beleidskeuzen en groeiende tegenstand, gloort er nu hoop aan de horizon. Het Energieakkoord kent een sleutelrol toe aan windenergie, zowel op land … Read more
Niet meer dan 30% van onze energievoorziening kan duurzaam zijn binnen de komende 25 jaar. Een heldere strategie voor doorgaand gebruik van fossiele energiebronnen is nodig, waarbij een gezonde competitie en een gelijk speelveld voor alle commerciële vormen van energie … Read more
In onze vorige column hebben we de potentie van biomassa laten zien. Nu zullen zon en wind de revue passeren. Tevens maken we een schatting van wat redelijkerwijze haalbaar is voor het aandeel duurzame energie. Zon en wind samen zouden … Read more
Na enkele decennia onderzoek en ontwikkeling is een tussenbalans zinvol en, op hoofdlijnen, ook goed uitvoerbaar. Wind en biomassa laten om verschillende redenen hun grenzen zien. Zonne-energie heeft nog heel veel potentie. Andere duurzame bronnen, zoals getijdenstromen, geothermische energie of … Read more
Bedrijfsstrategieën zijn een wankele basis om de samenleving op een duurzaam spoor te zetten. Ze kunnen veranderen, als andere strategieën meer winst opleveren. De groene CEO kan worden vervangen door een meer traditionele. Het bedrijf kan worden overgenomen door een … Read more
Fosfor is een essentieel element bij de opbouw van plantaardige en dierlijke biomassa. Maar waar levende organismen stikstof en zuurstof uit de lucht kunnen halen voor hun processen, komt fosfor slechts voor als delfstof, in de vorm van fosfaat. De … Read more
ILUC is misschien in 2000-2010 helemaal niet voorgekomen – het verrassende resultaat van ons onderzoek bij Biomass Research, gebruik makend van statistieken die niet eerder voor dit doel waren geanalyseerd. Ja, boeren teelden veel meer gewassen voor biobrandstoffen. Maar dit … Read more
De afgelopen weken heeft de publieke discussie over schaliegas een nieuwe piek bereikt. Waterbedrijven en bierbrouwers pleiten publiekelijk voor een moratorium in verband met drinkwaterrisico’s en de VNCI vraagt compensatie omdat onze concurrentiekracht onder druk staat. In sessies over schaliegas … Read more
Duurzaamheid – blijvend belangrijk, of de waan van de dag? Wij denken het eerste. Des te belangrijker om zeer kritisch te zijn over duurzaamheid en de inhoud die belanghebbenden eraan geven. Weet u nog hoe enthousiast men was, tien jaar … Read more
Plexiglas veroorzaakt 2½ kilo CO2 uitstoot per kilo product, zo concluderen Geo en ik. We hebben het opgezocht op internet. Glas is veel minder zuinig, 8,4 kilo CO2 per kilo glas. Tenzij je gerecycled glas hebt, dan is het nog … Read more