Het kon gewoon niet, zeiden experts en wetenschappers. De nieuwe Nederlandse windturbine The Blade lijkt te spotten met de natuurwetten. Toch lijkt de huis-en-tuin turbine 2.500 tot 3.000 kilowattuur groene stroom per jaar te kunnen opwekken. Dat is wat een gemiddeld Nederlands gezin in een jaar aan elektriciteit verbruikt.
Het eerste model
Directeuren François Huijbregts en Marcel Naaktgeboren van Cell Technologies ontwikkelden de turbine. Veel moest geheim blijven, maar nu liggen de patenten vast. De aanvraag voor de verplichte NEN-norm is ingediend. Op zaterdag 28 september werd onder het oog van aandeelhouders en andere betrokkenen The Blade gepresenteerd in Etten-Leur. Waar eind 2025 de productie moet beginnen – zo’n 60.000 kleine windturbines per jaar en wellicht nog wel meer. Een uitgelezen mogelijkheid voor huiseigenaren om zelf hun groene stroom op te wekken.
Het eerste model, The BladeX1, is 1,40 meter hoog en 60 centimeter in doorsnee. Dat is een maat die in bijna alle Nederlandse gemeenten is toegestaan. De turbine komt op een paal naast de gevel te staan. Alleen de turbine van 90 centimeter hoogte steekt boven het dak uit. Dat mag bijna overal. Nog meer bijzonder: de turbine maakt geen geluid, trilt niet en vormt hoogstwaarschijnlijk geen gevaar voor vogels. Die zien het apparaat als een schoorsteen en vliegen er omheen.
Overal The Blade
In principe kan iedereen de kleine turbine tegen zijn dak, op zijn balkon of in de tuin zetten. Veel méér mogelijkheden zijn er bovendien op platte daken en boerenerven. Of op het platteland in de Derde Wereld. Die mogelijkheid is niet uit de lucht gegrepen: er is veel belangstelling voor dit product, van over de hele wereld.
The Blade voldoet niet aan de Wet van Betz; deze zegt dat zo’n windturbine maximaal 59,3 procent van de kinetische energie in de wind kan omzetten in mechanische energie. Deze limiet zorgt er in de praktijk voor dat er vrij veel hoge windturbines met drie grote rotors zijn die veel wind vangen; en vrij weinig kleine turbines op daken. Daarom geloofden veel mensen ook niet dat The Blade méér stroom zou kunnen opwekken.
Slim ontwerp
Lange tijd moesten de uitvinders hun geheim van de smid geheim houden. Totdat ze het patent op hun vinding hadden gekregen. The Blade ‘omzeilt’ op twee manieren de Wet van Betz, of eigenlijk drie. Ten eerste staat op de turbine een plastic kap met openingen; deze draait als een windvaan mee met de windrichting. Hierdoor vangen de bladen in de molen alleen wind; ze worden niet tegelijkertijd afgeremd. Bovendien zorgt de vaan van die kap er aan de achterzijde voor dat de wind niet weg kan, maar nog een keer door de turbine wordt geleid. Met andere woorden: de Wet van Betz geldt gewoon, maar deze turbine gebruikt de energie uit de wind twee keer.
Een ander probleem is dat kleine windturbines niet genoeg kracht hebben om de generator aan te sturen, óf niet snel genoeg kunnen draaien. Dat hebben Huijbregts en Naaktgeboren opgelost via transmissie. De ronddraaiende bladen zwengelen een groot tandwiel aan. Die tandwielen worden steeds kleiner, totdat ze verbonden worden met de generator. Daardoor is minder koppel nodig en kan de windmolen met veel snelheid (rotatie) genoeg kracht ontwikkelen om stroom op te wekken. Bij windkracht 4 draait de turbine al op vol vermogen. Wordt de windkracht te hoog, dan remt software in The Blade de molen af, zodat die niet kapot gaat.
Tests
Hoeveel stroom The Blade kan opwekken, kunnen we eigenlijk pas zeggen als de NEN-test is gedaan. Zelf heeft het bedrijf ook metingen verricht, onder omstandigheden die vergelijkbaar zijn met plaatsing in een woonwijk. Minder optimaal, maar realistisch. Wel werkt het bedrijf ook aan een groter model, de L1, 2,50 meter hoog en 1 meter in doorsnede. Te groot voor Nederlandse woonwijken, maar geschikt voor in het buitenland. De L1 zou 10.000 kilowattuur per jaar kunnen opwekken.
The Blade is ontwikkeld met steun van aandeelhouders. Zo’n duizend mensen legden samen bijna een miljoen euro startkapitaal in. Zij mogen de kleine turbine straks als eerste aanschaffen.
De productie
The Blade wordt straks geassembleerd in een hal in Etten-Leur. Die hal biedt werkgelegenheid aan zo’n tachtig mensen. De productie kan pas beginnen als de NEN-goedkeuring binnen is. Zonder NEN mag een product niet de Europese markt op. Hopelijk komt dat stempeltje al in januari, maar het komt uiterlijk in april 2025. Daarna moet de productie worden opgestart, dat duurt nog zes maanden. Vanaf najaar 2025 wil Cell Technologies 60.000 Blades per jaar gaan produceren. Er is veel interesse.
De turbine gaat ‘slechts’ € 2.500 kosten – zonder btw, paal en installatie. De oprichters hopen zo ook uit te komen bij mensen die het niet zo breed hebben. Vooral huurders krijgen niet veel aandacht van de autoriteiten – deze investeren niet mee in de verduurzaming. Cell Technologies hoopt daar iets aan te doen. Zodat mensen bij wijze van spreken niet alleen te eten krijgen, maar ook leren vissen.
Interessant? Lees dan ook:
Systeemkosten van duurzame energie – het niet-vertelde verhaal
Lokale optimalisatie van het elektriciteitsnet
Nogmaals zonne- en windenergie
Energie die er niet is, kun je met een mini-windturbine niet oogsten
DOOR THIJS TEN BRINCK · 08 OKT 2024
Klopt deze stelling van Thijs van der Brinck
Beste Tjeerd
Deze stelling klopt helemaal. De vraag is natuurlijk: is de energie er niet?
Groeten!
Diederik