De natuur als leermeester!
Met veel plezier heb ik het boek Natuurlijk! Logisch. Hoe de natuur ons steeds weer voor verrassingen stelt van Alle Bruggink en Diederik van der Hoeven gelezen. Sterker nog, met … Lees verder
Holisme heeft de toekomst
Reductionisme, het reduceren van vraagstukken tot kleine onderdelen, is de basis van onze welvaart. Het bepaalt ook sterk ons maatschappelijk gedrag en onze kijk op de wereld. Daar kun je … Lees verder
Reductionisme en holisme in de levenswetenschappen
Wetenschap berust op reductionisme: ingewikkelde vraagstukken terugbrengen tot hapklare brokken. Van daaruit proberen onderzoekers het grotere plaatje samen te stellen. Maar in de levenswetenschappen zien we de laatste tijd juist … Lees verder
Redden van de Amerikaanse kastanje met genetische modificatie
Heb ik het bij het verkeerde eind, of komt er echt geleidelijk verandering in de houding van opiniemakers tegenover genetische modificatie? Of verandert alleen mijn kijk daarop? Ofwel: zie ik … Lees verder
Niet panikeren over eikenprocessierups
Nederland wordt momenteel geteisterd door de eikenprocessierups. Of, zoals een commentator zei: we hebben er al een aantal jaren veel last van, maar nu hebben ze de steden in het … Lees verder
Is het leven maakbaar? 4.8 Plantengentechnologie, fotosynthese-boost
Fotosynthese is een van de belangrijkste biologische processen op aarde, zo niet het belangrijkste: zonder fotosynthese geen leven! Het enzym Rubisco speelt hierin de sleutelrol. Gezien vanuit de moderne landbouwkunde … Lees verder
Nieuwe Call for Proposals van BBI JU
Kort geleden heeft de Bio-based Industries Joint Undertaking, BBI JU, één van de zeven Joint Undertakings onder het Horizon2020 programma, hun volgende Call for Proposals gepubliceerd, nummer zes op het … Lees verder
Vermijd geen risico’s, maar beheers ze
Brexit en The Wall genereren niet alleen maar nieuws. Deze kwesties zorgen ook voor interessante commentaren die uiteindelijk ook op andere, of veel bredere, gebieden zoals de bio-economie van toepassing … Lees verder
Maakbaar leven vereist verantwoording en toezicht
De wens naar een maakbaar leven is een eindeloze ‘markt’, voor wetenschap, commercie en maatschappij. Diezelfde partijen zullen ook de spelregels moeten bepalen: verantwoording en toezicht. Een schier onmogelijke opgave, … Lees verder
Moderne biotechnologie: ontwikkelt die zich te snel?
Met de geboorte van de hiv-resistente gentech tweeling Lulu en Nana in China, is het debat weer flink opgelaaid over methoden en resultaten van de moderne biotechnologie. En terecht. Het … Lees verder
‘Lost in translation’: Calls for Proposals worden bepaald door taalgebruik
Momenteel voltooit de Bio-Based Industries Joint Undertaking, afgekort BBI JU, de procedure om nieuwe onderzoek- en ontwikkelingsvoorstellen te honoreren. BBI JU omvat een € 3.7 miljard Public-Private samenwerking tussen de … Lees verder
Indirecte effecten, we zien er vaak aan voorbij
‘Wij raken steeds weer gefascineerd door nieuwe producten: de mobiele telefoon, de vliegtuigvleugel die geplakt kan worden, nieuwe geneesmiddelen,’ zegt Ton Schoot Uiterkamp, ‘maar we denken niet in ketens en … Lees verder
Is het leven maakbaar? 4.1 Honger in de wereld neemt toe
In september 2017 verscheen een rapport van de FAO over honger in de wereld. Volgens dit rapport leed 11% van de mensen op aarde honger in 2016, dat wil zeggen … Lees verder
Club van Rome 50 jaar
Vijftig jaar geleden werd de Club van Rome opgericht, zoals zij zelf zegt ‘een organisatie van individuen verenigd in zorg over de toekomst van de mensheid, die het verschil proberen … Lees verder
Is het leven maakbaar? 3.2 Over planetaire grenzen
Educatie is het krachtigste wapen dat we kunnen gebruiken om de wereld te veranderen (Nelson Mandela). Hans Tramper is emeritus-hoogleraar Bioprocestechnologie Wageningen Universiteit en reflecteert in een aantal essays op … Lees verder
Innovaties: heb ik wat gemist?
BiofuelsDigest, ‘s werelds meest gelezen biofuels dagblad, zoals ze trots beweren, concludeerde in mei van dit jaar dat ‘het tempo van uitvindingen en veranderingen te hoog is … om een … Lees verder
Verjonging door biotechnologie, voor wie?
In de hele discussie over biotechnologische verjonging stellen heel weinig onderzoekers de vraag waarom dit doel eigenlijk de moeite waard is. In een reeks artikelen (25 juli, 28 juli en … Lees verder
De biowetenschap van onsterfelijkheid
De biotechnologie heeft nu het punt bereikt waarop sommige onderzoekers verjonging tot doel nemen, uiteindelijk ook bij mensen. Met een lichte toespeling op onsterfelijkheid achter de horizon. Maar als we … Lees verder
Gezond oud worden en de wetenschap van het eeuwige leven
Wat komt er na gezond oud worden (healthy aging)? De vorderingen van de biotechnologie zijn de laatste tijd zó snel geweest dat sommige onderzoekers denken veroudering te kunnen aanpakken, die … Lees verder
GMO tegenstanders raken van alle kanten ingesloten
Een interessant artikel in de Guardian, vorige week, belichtte nieuwe strategieën om aantasting van voedsel- en commerciële gewassen tegen te gaan, met behulp van genetische modificatie. Maar zonder dat de … Lees verder
Waarom zouden biologische boeren geen gebruik kunnen maken van nieuwe veredelingstechnieken?
De werkelijke duurzaamheidsrevolutie in de landbouw komt van Nieuwe Veredelingstechnieken (New Breeding Techniques, NBT). Waarom zouden biologische boeren deze niet mogen gebruiken? Dit artikel van David Warmflash verscheen eerder op … Lees verder
Biodiesel laat opslagtanks roesten: over onbedoelde gevolgen van nieuwe ontwikkelingen
Ongeveer twee maanden geleden opende NRC Handelsblad met het nieuws dat biodiesel roestvorming versnelt bij onbeschermde stalen opslagtanks zoals in gebruik bij Nederlandse tankstations. Omdat biodiesel een product met een … Lees verder
Biologisch is geen goed kwaliteitskeurmerk – en wel hierom
Ik raak onder de indruk van de mogelijkheden om natuurlijke stoffen te maken met biotechnologie. Smaken, geuren, binnenkort misschien ook textuur, denk aan kunstvlees, ze komen perfect uit de bioreactor. … Lees verder
Circulaire bio-economie: ongemakkelijke verbintenis van begrippen, tot nu toe
Twee begrippen, de bio-economie en de circulaire economie, hebben veel gemeen maar lijken tot verschillende werelden te behoren. Voorstanders van de circulaire economie behandelen de bio-economie als een randverschijnsel dat … Lees verder
Klonen van apen: van kwaad tot erger of een doodlopende weg?
Afgelopen januari trok het bericht veel aandacht dat een Chinees onderzoeksteam makaakaapjes had gekloond. De discussie spitste zich al snel – té snel – toe op de vraag of het … Lees verder
Conferenties: oude wijn in nieuwe zakken
Toen ik mijn bezoek aan de 10e EFIB-conferentie in Brussel, afgelopen oktober, evalueerde, stelde ik vast dat er teleurstellend weinig nieuwe en interessante onderwerpen waren. Veel van de op de … Lees verder
Donut economie, of waarom economen meer kennis moeten nemen van technologie
Een van de economische bestsellers van dit moment is Donut Economie van de Britse econoom Kate Raworth. Haar boek is een frontale aanval op de dominante neoliberale economische theorie. Permanente … Lees verder
Losgeslagen wetenschappelijke fantasie
Aangemoedigd door de Nederlandse toponderzoeker Robbert Dijkgraaf mochten op 16 juli een paar academici van internationale statuur op de TV fantaseren over de toekomst. De voetjes gingen hierbij heerlijk van … Lees verder
Nederlands ecomodernisme: nuchter en praktisch maar ook een kruistocht tegen de milieubeweging
De mensheid zal meer voedsel moeten telen op minder land, zo betogen Hidde Boersma en Joost van Kasteren in de recent verschenen bundel Ecomodernisme, Het nieuwe denken over groen en … Lees verder
Ziekte van Duchenne CRISPR behandeling: alleen voor mensen met geld of goede connecties?
Er gaat altijd wat tijd overheen, voordat mensen de sociale gevolgen van een nieuwe technologie door krijgen. Er komt eerst een discussie onder onderzoekers, later misschien een publiek debat. Dit … Lees verder
Bioplastics: maak een eind aan de verwarring
De naam bioplastics geeft veel verwarring en zal dat naar mijn overtuiging blijven doen. Het verschil tussen bio als gemaakt-uit-groene-grondstof en bio als biologisch afbreekbaar dringt niet door tot het … Lees verder
Biokits met Doe-Het-Zelf genetische technologie kunnen strafbaar zijn
Een aantal Amerikaanse bedrijven biedt op internet Doe-Het-Zelf technologie aan om proeven uit te voeren met synthetische biologie. Met deze biokits kan men thuis genetische veranderingen aangebrengen in levende organismen … Lees verder
Lost in translation: disfunctionele wetenschapscommunicatie
In haar voordracht tijdens de European Forum for Industrial Biotechnology (EFIB), afgelopen oktober in Glasgow, behandelde Professor Dame Anne Glover, Vice-Principal External Affairs, University of Aberdeen, effectieve communicatie in wetenschap, … Lees verder
CRISPR-Cas: prijswinnende technologie?
Volgens Piet Borst, vooraanstaand kankeronderzoeker, zullen degenen die de Nobelprijs verdienen voor de ontwikkeling van de CRISPR-Cas technologie, deze niet krijgen. Zij, dat zijn de microbiologen die het moeizame, basale … Lees verder
Gaia, en de zachtmoedige wraak van James Lovelock
In zijn boek The Revenge of Gaia (2006) bevestigt James Lovelock nog eens zijn idee dat de aarde, met zijn levende én dode natuur, een zelfregulerend systeem vormt. Een systeem … Lees verder
Brexit gaat niet over de EU
De zwaarst mogelijke straf die je in een Europees land kunt krijgen is gevangenisstraf. Zo’n langdurige vrijheidsberoving is sterk onwenselijk voor een mens. Wie gevangen zit verlangt naar vrijheid, en … Lees verder
GMO debat, kernenergie, en het absolute kwaad
Kort geleden maakte Ecover, de producent van ‘duurzame schoonmaakmiddelen’, bekend dat het olie van genetisch veranderde algen zou willen gaan gebruiken als grondstof voor zijn producten. Maar dit plan werd … Lees verder
Gentech: de geschiedenis herhaalt zich
Opnieuw was er een oproep tot matiging op het terrein van gentech, afgelopen augustus in Science. Een groep van 26 onderzoekers vroeg om veiligheidsmaatregelen op het gebied van gene drives. … Lees verder
Economen, luister: de aarde is GEEN gesloten systeem
Veel maatschappijdeskundigen beroepen zich op fundamentele natuurwetten om hun argumenten kracht bij te zetten. Prima, zolang hun interpretatie ook wetenschappelijk aan de maat is. Daar ontbreekt het helaas nogal eens … Lees verder
Bio-economie, circulair en kleinschalig. Of niet?
Vanaf het begin hebben we op deze site de vraag behandeld hoe de industrie er in een bio-economie uit zou zien. Hoeveel minder gevaarlijk zou hij kunnen zijn? In grote … Lees verder
Nieuwe Plasticeconomie: circulair, nog niet uit groene grondstoffen
Begin dit jaar publiceerde de Ellen McArthur stichting een beleidsrapport over de ‘nieuwe plasticeconomie’, getiteld ‘The New Plastics Economy, Rethinking the Future of Plastics’. Dit is een belangrijk stuk, dat … Lees verder
In memoriam Paul Reinshagen
Met grote verslagenheid geven wij kennis van het overlijden van Paul Reinshagen, oprichter en redacteur van deze site. Hij overleed deze week, 78 jaar oud. Paul Reinshagen was een gelukkig … Lees verder
BioAmber en Reverdia sluiten overeenkomst, versterkt de biobased economy
Vorige week kondigden Reverdia en BioAmber aan dat zij een ‘niet-handhavingsovereenkomst’ hadden gesloten. Beide bedrijven produceren en verkopen groen barnsteenzuur. Zij kwamen overeen dat BioAmber gebruik kan maken van delen … Lees verder
In memoriam Wiero Beek
Toen in de jaren ’70 de discussie over het milieuprobleem losbarstte, was Wiero Beek, toen researchdirecteur bij Unilever, een van de eerste industriëlen die het probleem serieus namen. Hij zette … Lees verder
Niet meer klagen over Europese afvalwetgeving
De afgelopen weken heb ik enkele biobased netwerkbijeenkomsten bezocht waar onder meer het gebruik van afval en bijproducten werd besproken. Ik vond dit interessante discussies; niet alleen omdat mijn bedrijf … Lees verder
Ecomodernisme, een geweldig idee en een grote teleurstelling
Ecomodernisme! Het zou een doorbraak kunnen betekenen in de patstelling tussen voorstanders van economische groei en hen die radicale veranderingen voorstaan, bijvoorbeeld ter voorkoming van klimaatrampen. De term combineert elementen … Lees verder
Coöperatief bankieren in de biobased economy – maar zonder de Rabobank?
Arme Rabobank! Potentieel is zij een van de belangrijkste financiers van de biobased economy. Maar de bank zal toch geen afscheid moeten nemen van het coöperatief bankieren, net nu de … Lees verder
Iain McGilchrist: neurologische strijd tussen efficiëntie en duurzaamheid
Er is iets raars aan de spanning tussen duurzaamheid en efficiëntie: het lijkt alsof bij deze twee concepten ook twee verschillende talen horen. Uit het boek “The Master and his … Lees verder
Wereldwijde Dag van de Desinvestering
Vandaag en morgen is de Wereldwijde Dag van de Desinvestering (Global Divestment Day), de dag waarop maatschappelijk bewuste burgers over de hele wereld vragen aan institutionele beleggers als universiteiten en … Lees verder
Connecting Industries, een mooi boek met beperkingen
Het eerste boek op tomatenpapier heeft uiteraard te maken met duurzaamheid. Het heet ‘Connecting Industries’ met als ondertitel ‘Duurzaamheid en Innovatie in de Noordzeedelta’. Schut Papier, een kleine gespecialiseerde papierfabriek … Lees verder