Afgelopen zomer was het erg droog en warm in de Verenigde Staten. De opbrengst van gewassen als maïs, tarwe, haver en andere planten daalde met wel een derde; de planten leden onder teveel warmte en te weinig water. Dit scenario … Read more
MIT in Boston (Vs) is een van de wetenschappelijke centra die initiatieven nemen om klimaatverandering tegen te gaan. Op 11 april kondigden zij vijf ‘flagship projects’ aan tegen klimaatverandering. Waaronder Hervorming van de landbouw door lage uitstoot en veerkrachtige gewassen. … Read more
Nog niet erg lang geleden zag men in de gezondheidszorg lichaam en geest als volstrekt gescheiden therapeutische gebieden. De benadering van beide is nog steeds niet gelijkwaardig. De notie dat alles met alles samenhangt dringt op steeds meer terreinen door; … Read more
Hoe ziet de toekomst van de farma eruit? Tot nu toe hadden we het makkelijk, met het beschrijven van de historie. Nu wordt het pas moeilijk. En er staan veel onderwerpen op de agenda. Zoals de gezondheidswinst die we in … Read more
Van bijna vergeten tot de meest voorkomende soort van micro-organismen: fagen. En ook nog eens onschuldig voor de mens. Bestrijding van een bacteriële infectie met bacteriofagen, of faagtherapie, is eenvoudig als men de beschikking heeft over een faag die de … Read more
In de wereld van de micro-organismen zijn er geen leiders. Iedereen heeft vrienden en vijanden. Sommige zijn echt levende wezens, anderen staan op het snijvlak van leven en niet-leven. Of ze zijn alleen maar werkzaam in een wisselwerking. Micro-organismen vormen … Read more
De belangstelling voor alle micro-organismen in en op ons lichaam is momenteel erg groot. Vooral onze maag-darmflora is het onderwerp van veel onderzoek. We hebben er onlangs twee columns aan gewijd met betekenisvolle titels als Wie zijn wij en Het … Read more
Een kwart van de nieuwste geneesmiddelen bestaat uit biomedicijnen. Het is nog onzeker tot welke nieuwe antibiotica dat kan leiden. Maar ons inzicht in de fundamentele processen van de natuur groeit met sprongen. Dat geeft ons voortdurend een nieuw handvat … Read more
Bij een 100-jarige oorlog is het na verloop tijd niet altijd meer even duidelijk waarom en wanneer het allemaal precies is begonnen. Ook de mogelijke afloop raakt soms uit zicht. In de strijd tussen chemie en bacterie lijkt de chemie … Read more
Pas vanaf 2015 komt de zoektocht naar nieuwe middelen serieus op gang. Particuliere en overheidsinitiatieven brengen geld bijeen voor nieuw onderzoek. Zo richt de universiteit van Oxford een nieuw instituut in om resistentie te onderzoeken en te bestrijden. De resultaten … Read more
Een aantal machtige mensen wil de dood weerstaan. Kort geleden nog Jeff Bezos, voormalig directeur van Amazon en een van de vijf rijkste mensen op Aarde. George Church ging hem voor, succesvol ondernemer en biotechnoloog aan MIT. Een interessante gedachte, … Read more
In 2019 keurde de Amerikaanse FDA één nieuw antibioticum goed: lefamuline tegen longontsteking. Het is op de markt als Xenleta. De historie van dit medicijn is exemplarisch. Het laat duidelijk de moeilijkheden zien in de zoektocht naar, en de ontwikkeling … Read more
Verreweg de meeste infecties kunnen nu nog worden bestreden met het bestaande arsenaal aan middelen. Het is belangrijk, deze verstandig te gebruiken. Net zo belangrijk is de ontwikkeling van nieuwe middelen op basis van de oude thema’s. Maar die ontwikkeling … Read more
In de stormachtige ontwikkelingen in de medische wereld zien we in de tweede helft van de vorige eeuw een opvallende wisseling: de positie van hoog aanzien van de individuele arts wordt ingenomen door andere spelers. Wetenschappers aan universiteiten en instituten … Read more
Nederland is al drie maanden bezet voordat het Oxford team zijn eerste doorbraken boekt. En vanaf 1943 is er een verbod van de geallieerden op publicaties over penicilline. Toch geneest de Nederlandse Gist- en Spiritusfabriek in Delft al in november … Read more
Eind 1941 gaat Heatley aan de slag bij Merck. Er komt een uitvoerige correspondentie met Florey op gang. En Florey ontvangt een enorme doos uit Amerika. Hij is er zeker van dat er de lang verwachte kilo penicilline in zal … Read more
In april en mei 1940 test het Oxford team zijn bruine poeder op onder meer katten, konijnen, ratten en muizen. De dieren blijven gezond. Verder blijkt injectie de beste toedieningsvorm. Via de maag gaat de werking verloren. De plaats van … Read more
Vier grote vragen hebben het onderzoek in Oxford aan penicilline bepaald. We behandelen ze één voor één. 1. Hoe kweken we zoveel mogelijk schimmel met een maximale productie aan penicilline? 2. Welke schadelijke bacteriën kunnen we met penicilline bestrijden? 3. … Read more
Productie en zuivering van penicilline zijn uiteindelijk gelukt aan een team van de Universiteit van Oxford. Een vreemd team echter; het vormt nooit een eenheid. We hebben het over Ernst Chain, Howard Florey, Norman Heatley, Margaret Jennings en Edward Abraham. … Read more
M&B 693, sulfapyridine, wordt zowel in Engeland als Amerika met enorm veel fanfare ontvangen. Met name in de oorlogsjaren vormen de sulfa’s een dankbaar onderwerp voor goed nieuws. Project ‘100 jaar antibiotica’ Aflevering 9. Tussen twee vuren Aflevering 10. Internationale … Read more
Met het succes van Salversan in handen denkt Ehrlich in sneltreinvaart allerlei andere ziekteverwekkers te kunnen elimineren. In 1914 spreekt hij het 7de Internationale Medische Congres in Londen toe. Vrij vertaald zegt hij: ‘Alle landen ter wereld zijn hier vertegenwoordigd … Read more
Over de hele wereld groeit de resistentie tegen antibiotica. Overdadige toediening is een belangrijke oorzaak. En ook het natuurlijke verschijnsel dat resistentie toeneemt als hetzelfde medicijn jaar in jaar uit wordt gebruikt. Het probleem is al ernstig bij menselijk gebruik. … Read more
De oplossingen zijn er al! als het gaat over grote wereldproblemen. Oplossingen die al bestaan maar nog niet genoeg worden gebruikt. Of die ten onrechte worden bekritiseerd en dan niet genoeg steun krijgen. Het gaat over: duurzame energie en energieopslag, … Read more
Recycling van batterijen is lange tijd verwaarloosd geweest door batterijfabrikanten. Prestaties en kosten waren veel belangrijker. Nu zitten we dus met een snel groeiende stapel afgedankte batterijen terwijl we niet weten wat we ermee moeten doen. Zelfs niet hoe we … Read more
Chemical and Engineering News publiceerde onlangs een stuk waaruit het belang van traditionele Chinese geneeskunde voor de moderne wetenschap blijkt. Traditionele behandelingen vormen de inspiratiebron voor nieuwe insectenbestrijdingsmiddelen en medicijnen tegen malaria. Nuttige symbiotische organismen Het kruid Stemona sessilifolia is … Read more
Tijdens een workshop op het meest recente European Forum on Industrial Biotechnology (EFIB) in Brussel presenteerde het ReSolve-project een aantal nieuw ontwikkelde, minder schadelijke en zeer bruikbare groene oplosmiddelen. Deze nieuwe bio-based moleculen blijken beter te werken dan hun fossiele … Read more
Bij technologie denken veel mensen tegenwoordig aan ICT. Maar dan gaan ze voorbij aan de grote sprongen die de levenswetenschappen maken: alle chemische en biologische kennis van levende organismen. Steeds ontdekken we weer iets nieuws. Natuurlijk! Logisch. De natuur laat … Read more
Kort geleden heeft de Bio-based Industries Joint Undertaking, BBI JU, één van de zeven Joint Undertakings onder het Horizon2020 programma, hun volgende Call for Proposals gepubliceerd, nummer zes op het tijdpad naar 2020. Tijdens een informatiedag in Brussel werd deze … Read more
Met biozonnecellen proberen onderzoekers de fotosynthese te verbeteren, het proces waarmee planten, algen en sommige bacteriën de energie uit zonlicht vastleggen. Het product van zulke ‘kunstmatige bladeren’ is bijvoorbeeld waterstof, dat verder kan worden verwerkt met CO2 en stikstof tot … Read more
Momenteel voltooit de Bio-Based Industries Joint Undertaking, afgekort BBI JU, de procedure om nieuwe onderzoek- en ontwikkelingsvoorstellen te honoreren. BBI JU omvat een € 3.7 miljard Public-Private samenwerking tussen de EU en het Bio-based Industries Consortium. Ik heb meegedaan in … Read more
Iedere tegenstander van genetisch gemodificeerd (GM) voedsel kan het je vertellen: ‘in Frankrijk’ hebben ze gevonden dat GM maïs kanker veroorzaakt bij ratten. Deze studie werd geleid door Gilles-Éric Séralini, professor in de moleculaire biologie aan de Universiteit van Caen. … Read more
In de hele discussie over biotechnologische verjonging stellen heel weinig onderzoekers de vraag waarom dit doel eigenlijk de moeite waard is. In een reeks artikelen (25 juli, 28 juli en 31 juli) onderzoeken we de mogelijkheden van de biotechnologie om … Read more
De biotechnologie heeft nu het punt bereikt waarop sommige onderzoekers verjonging tot doel nemen, uiteindelijk ook bij mensen. Met een lichte toespeling op onsterfelijkheid achter de horizon. Maar als we hun resultaten nauwkeuriger bezien, blijkt dat ze daar nog vér … Read more
Wat komt er na gezond oud worden (healthy aging)? De vorderingen van de biotechnologie zijn de laatste tijd zó snel geweest dat sommige onderzoekers denken veroudering te kunnen aanpakken, die ultieme en fatale ziekte van de mens. Met zelfs hier … Read more
In 1973 deden Stanley Cohen en Herbert Boyer van Stanford University en van de University of California in Berkeley de eerste succesvolle recombinant-DNA experimenten met de bacterie Escherichia coli. Door genetisch ‘knip- en plakwerk’ hebben ze deze E. coli, een … Read more
Pas sinds vrij kort kan de mens het leven op aarde beïnvloeden: pas sinds mensen zich vestigden en landbouw ontwikkelden. Maar er was een revolutie voor nodig, veel later, om bewust ingrijpen in de levensvormen op aarde mogelijk te maken. … Read more
Het Horizon 2020 EU onderzoeksproject COSMOS heeft tot doel om de importafhankelijkheid van de Europese oleochemische industrie te verminderen. Momenteel importeert de industrie veel kokosnoot-, palm-, palmpit- en castorolie voor het maken van producten als plastics, wasmiddelen en weekmakers. Bij … Read more
3D printen heeft de toekomst. Daarmee zullen we voorwerpen heel anders gaan maken – misschien veel minder in fabrieken en veel meer in de winkel om de hoek. Maar tot nu toe leenden veel biobased materialen zich niet voor 3D … Read more
Nano3Bio is de naam van een door de EU gefinancierd programma waarin de productie en eigenschappen zijn onderzocht van chitosan, een veelbelovend groen materiaal. Het consortium hield onlangs zijn afsluitende bijeenkomst in Hyderabad, India. Chitosan heeft belangrijke toepassingen in petto … Read more
Eind mei was ik op bezoek bij een Green Deal netwerkbijeenkomst in Amersfoort. Leuke locatie, de bijeenkomst zelf was niet heel opwindend, maar ik heb wel een aantal mensen gesproken op de borrel na afloop en meegedaan met een leuke … Read more
Aangemoedigd door de Nederlandse toponderzoeker Robbert Dijkgraaf mochten op 16 juli een paar academici van internationale statuur op de TV fantaseren over de toekomst. De voetjes gingen hierbij heerlijk van de vloer. ICT lijkt veel onderzoekers het hoofd op hol … Read more
Vorige maand werd opnieuw een groot onderzoek over neonicotinoïden (neonics) gepubliceerd in Science. Groepen als Greenpeace en Friends of the Earth die geen neonicotinoïden willen, reageerden heftig; het onderzoek lijkt aan te tonen dat ‘neonicotinoïden schade berokkenen aan de gezondheid … Read more
Neonicotinoïden (neonics) hebben een overwegend schadelijk effect op bijen en andere bestuivende insecten – niet verwonderlijk, want deze ‘neonics’ zijn bedoeld om (in veel hogere concentraties) insecten te doden. Maar het blijkt erg moeilijk om betrouwbare informatie te verzamelen over … Read more
Volgens Piet Borst, vooraanstaand kankeronderzoeker, zullen degenen die de Nobelprijs verdienen voor de ontwikkeling van de CRISPR-Cas technologie, deze niet krijgen. Zij, dat zijn de microbiologen die het moeizame, basale onderzoek verrichtten en de kennis genereerden die nodig was om … Read more
Scheiding en zuivering vormen essentiële processen bij de productie van bio-based chemicaliën. Een uitdaging, want bio-based componenten kunnen alleen bij milde condities worden bewerkt. Onderzoekers en ingenieurs proberen deze uitdagingen te overwinnen, en tijdens de EFIB-bijeenkomst in Glasgow, afgelopen oktober, … Read more
Synthetische Biologie (SynBio) heeft een breed toepassingsgebied. Binnen dit vakgebied combineren microbiologen concepten en technieken uit engineering en biologie om nieuwe genen te ontwerpen die een specifiek proteïne (eiwit) aanmaken. Wanneer dit proteïne een enzym betreft, kunnen bacteriën of gisten … Read more
Opnieuw was er een oproep tot matiging op het terrein van gentech, afgelopen augustus in Science. Een groep van 26 onderzoekers vroeg om veiligheidsmaatregelen op het gebied van gene drives. Eigenlijk om een bezinningsperiode . Het was niet de eerste … Read more
Roundup, wetenschappelijke naam glyfosaat, is het meest gebruikte en meest bekritiseerde onkruidbestrijdingsmiddel. Officiële studies verklaren steeds weer dat het middel niet heel giftig is voor mens en dier; maar er is een hardnekkige onderstroom die Roundup verbindt met alle moderne … Read more
‘Als u mij vijf jaar geleden had gevraagd welke tak van katalyse het meest belangrijk zou worden, had ik biokatalyse gezegd,’ zegt professor Sébastien Paul, leider van het onderzoeksprogramma Realcat in Noord-Frankrijk. ‘Maar bij de huidige ontwikkelingen zie ik de … Read more
Het Hoger Beroeps Onderwijs (HBO) heeft de afgelopen jaren een grote ontwikkeling doorgemaakt, zegt Han van Osch van Avans Hogeschool. Het is veel meer gericht op de praktijk dan vroeger en speelt direct in op de behoeften van bedrijven. In … Read more