Tot nu toe zeiden veel analisten: energiescenario’s met veel duurzame energie zijn vast goed voor het klimaat; maar misschien ook wel erg duur. Maar een recente studie zegt dat dit te pessimistisch is. De groene energietransitie zal zelfs veel goedkoper … Read more
Nog niet erg lang geleden zag men in de gezondheidszorg lichaam en geest als volstrekt gescheiden therapeutische gebieden. De benadering van beide is nog steeds niet gelijkwaardig. De notie dat alles met alles samenhangt dringt op steeds meer terreinen door; … Read more
We hebben in eerdere columns de beloftes van biotechnologie beschreven, en de opkomst van biologische preparaten (o.a. no. 54, Als chemie en biotech samen optrekken). De biologie rukt langzamer op dan gehoopt en beperkt zich tot een klein aantal therapeutische … Read more
Er zijn vele redenen om snel zonne-energie in te voeren. Het klimaat blijft de belangrijkste. De wereld moet bovendien snel zijn behoefte aan olie en gas verminderen. Meer zonne-energie? Dat kan. Zelfs in het dichtbevolkte Nederland. Zelfs tien keer zoveel … Read more
Een dringend (maar vaak vergeten) vraagstuk in onze maatschappij betreft de grenzen aan de gezondheidszorg. De kosten van die zorg stijgen voortdurend – elk jaar een beetje, maar toch. Ooit zal dat moeten ophouden. Het probleem is: we weten niet … Read more
De belangrijkste factor die de huidige samenleving voortstuwt en voortdurend verandert is technologische ontwikkeling. Karl Marx had er niet van kunnen dromen: de verhouding tussen onderbouw en bovenbouw zoals hij die beschreef, bestaat nog steeds, bijna anderhalve eeuw na zijn … Read more
De afgelopen tientallen jaren hebben we veel meer inzicht gekregen in de mechanismen van bacteriën om de werking van antibiotica te omzeilen. Tot op het atoom nauwkeurig weten we hoe en waar de antibiotica aangrijpen; en welk antwoord de bacterie … Read more
Volgens het recente RethinkX project zullen we in de jaren ’20 van deze eeuw revolutionaire veranderingen zien. Gedreven door grote ontwikkelingen in vijf sleutelsectoren van de economie: energie, verkeer en vervoer, informatie, voeding en materialen. Zien wij die veranderingen ook? … Read more
De schrijvers van RethinkX hebben geen last van bescheidenheid. De ondertitel van hun rapport Rethinking Transportation 2020-2030 (mei 2017) luidt: ‘de ontwrichting van het verkeer en vervoer en de ineenstorting van de interne verbrandingsmotor en de olie-industrie’. Veroorzaakt door de … Read more
Opnieuw domesticeren (temmen) van planten en dieren, de ontmanteling van de koe, en de ineenstorting van de intensieve veehouderij. Grote woorden die goed de pretenties aangeven van het rapport van RethinkX over voedsel (september 2019). De ontmanteling van de koe … Read more
Het RethinkX rapport komt direct ter zake. Het begint met een klaroenstoot: ‘We staan aan het begin van de snelste en diepste omwenteling in de geschiedenis van de mensheid, met de meeste gevolgen; een omwenteling net zo belangrijk als de … Read more
Het RethinkX project heeft recent gewezen op een nieuwe revolutie die eraan komt. Gebaseerd op grote vooruitgang bij vele technologieën; vooral bij informatie, energie, voedsel, verkeer en vervoer en materialen. Vijf sectoren die het overgrote deel uitmaken van onze economie. … Read more
The Conversation besteedde onlangs aandacht aan de mogelijkheden van gentechnologie voor oorlogsdoeleinden. Zeker, er zijn internationale verdragen die zulke mogelijkheden beperken. Maar technologie ontwikkelt zich voortdurend. Landen proberen steeds om de grenzen van de toegestane mogelijkheden op te zoeken; verdragen … Read more
Deze maand, voor publicatie van hun NZE2050 scenario, stelde de International Energy Agency zijn verwachtingen voor zonne- en windenergie sterk naar boven bij. Terwijl zij dit ook al hadden gedaan in hun World Energy Outlook 2020. Zon-PV is nu ‘de … Read more
Uniek: het Internationaal Energie Agentschap (IEA) publiceerde deze maand zijn NZE2050 scenario, naar netto nul uitstoot van kooldioxide in 2050. Nodig voor een klimaatstrategie waarbij de wereldtemperatuur niet sterker stijgt dan 1,5oC. NZE2050 wijkt sterk af van eerdere IEA documenten. … Read more
Door onze levensstijl kunnen pandemieën als Covid-19 vaker optreden en desastreuze gevolgen hebben. Tenzij we in actie komen. Aldus een nieuwe studie van IPBES, het Intergovernmental Platform on Biodiversity and Ecosystem Services. We moeten maatregelen treffen. Tijdperk van pandemieën Pandemieën … Read more
In hun laatste rapport laat Lux Research uit Boston zijn licht schijnen over een wereldwijde en duurzame energie-infrastructuur. Kunnen landen met veel vraag naar energie, maar met weinig zon en wind, zelfvoorzienend worden? Of zullen ze duurzaam opgewekte energie van … Read more
De grote farmaceutische industrie heeft het moeilijk. De industrie moet een nieuwe koers inslaan. Biomedicijnen kunnen een nieuw hoofdstuk openen. Dit is het derde van vier artikelen over de farmaceutische industrie. Biomedicijnen, ja of nee? Al meer dan 20 jaar … Read more
De grote farmaceutische industrie (big farma) heeft het moeilijk. De industrie moet weer op het spoor komen. Kunnen de nieuwe grootmachten India en China de weg wijzen? Dit is het tweede van vier artikelen over de farmaceutische industrie. De farmaceutische … Read more
Afgelopen maand rondde de Ellen MacArthur Foundation een serie rapporten over klimaatverandering af met een krachtige boodschap. Zorg niet alleen voor een lagere uitstoot; herstructureer ook de economie, van een afval producerende tot een circulaire economie. Want anders zullen industrie … Read more
Resistentie tegen pesticiden is een gloednieuw probleem, in historisch perspectief. Het verschijnsel werd voor het eerst gesignaleerd in 1914, net een eeuw geleden. Het gevolg van chemische, en later biotechnologische bestrijding van ongedierte. En nu is resistentie tegen pesticiden al … Read more
Oplossingen voor wereldproblemen worden steeds meer onderdeel van een compromis, zegt Huub de Groot. Hij is hoogleraar biofysische organische chemie aan Universiteit Leiden en houdt zich onder meer bezig met kunstmatige fotosynthese, ‘biozonnecellen’. De techniek komt steeds dichter bij de … Read more
Nu het debat over de energietransitie opwarmt, trekken partijen zich alweer op hun stellingen terug, na een fase waarin ze beleefd naar elkaar hebben geluisterd. Aan de éne kant is er een steeds wanhopiger roep om het redden van de … Read more
Met biozonnecellen proberen onderzoekers de fotosynthese te verbeteren, het proces waarmee planten, algen en sommige bacteriën de energie uit zonlicht vastleggen. Het product van zulke ‘kunstmatige bladeren’ is bijvoorbeeld waterstof, dat verder kan worden verwerkt met CO2 en stikstof tot … Read more
Vijftig jaar geleden werd de Club van Rome opgericht, zoals zij zelf zegt ‘een organisatie van individuen verenigd in zorg over de toekomst van de mensheid, die het verschil proberen te maken…. Onze missie is, de wereldwijde uitdagingen aan de … Read more
Educatie is het krachtigste wapen dat we kunnen gebruiken om de wereld te veranderen (Nelson Mandela). Hans Tramper is emeritus-hoogleraar Bioprocestechnologie Wageningen Universiteit en reflecteert in een aantal essays op de geschiedenis van zijn vakgebied. Zijn stukken werden tot nu … Read more
Wat komt er na gezond oud worden (healthy aging)? De vorderingen van de biotechnologie zijn de laatste tijd zó snel geweest dat sommige onderzoekers denken veroudering te kunnen aanpakken, die ultieme en fatale ziekte van de mens. Met zelfs hier … Read more
Veel universiteiten en innovatieve bedrijven zoeken naar nieuwe manieren om het eiwittekort voor menselijke en dierlijke voeding aan te vullen, en de toekomstige eiwitbehoefte op duurzame wijze te dekken. Het Duitse nova-Instituut stelde een overzicht samen van de laatste ontwikkelingen. … Read more
In februari heeft BP een nieuwe Energy Outlook gepubliceerd. Het belangrijkste verschil met vorige outlooks ligt in de duurzame energie verwachtingen. De vorige waren schandalig laag. Het bedrijf heeft dit bijgesteld, en heeft zelfs toegegeven dat het vroeger ‘een fout’ … Read more
De laatste tijd stroomt mijn inbox over van berichten van geëngageerde onderzoekers die waarschuwen voor de effecten van blijvende economische groei; we zouden hier snel van af moeten stappen om te voorkomen dat het aardse ecologische systeem ineenstort. Maar hoewel … Read more
De wereld zal anders tegen duurzame energie moeten gaan aankijken. Visionair en grootschalig denken is vereist. De tijd is voorbij dat zonne- en windenergie ‘ingepast’ moesten en konden worden in de omgeving. Duurzame energie gaat integendeel vanaf nu de omgeving … Read more
Kunnen voedselvoorziening en toegang tot schoon water zich ontwikkelen tot geopolitieke wapens, zoals jarenlang fossiele energie? Daarvoor zou er een structurele onbalans moeten bestaan tussen voedsel en water aan de ene kant, en de bevolkingsgroei aan de andere kant. Maar … Read more
Duurzame energiebronnen zijn van nature overal ter wereld te oogsten, en daarom zelf niet een bron van internationale conflicten. Maar zij maken gebruik van kritische materialen – materialen waarvan de aanvoer onzeker kan zijn, zeker als duurzame energie sterk zou … Read more
In de geopolitiek is lange tijd de verdeling van fossiele brandstoffen in de aardkorst zeer belangrijk geweest: dit zijn de belangrijkste bezittingen in een wereld gebaseerd op fossiele brandstoffen. Zij zullen nog enkele tientallen jaren in gebruik zijn, maar hun … Read more
Sommige auteurs over energie denken dat systeemveranderingen een ernstig probleem zullen gaan vormen voor duurzame en variabele energie. De kosten zouden uit de hand kunnen lopen door instabiliteit van het elektriciteitsnet en/of de maatregelen om deze te voorkomen. Maar sommige … Read more
In een eerste artikel over de systeemkosten van duurzame energie kwamen we tot de conclusie dat deze kosten misschien huizenhoog gaan worden als het net er zou blijven uitzien als vandaag. Dit zou de toekomst van de duurzame energie kunnen … Read more
Toen duurzame energie nog jong en onbetekenend was, verkondigden de tegenstanders dat duurzame bronnen nooit zouden voldoen. Wij zouden altijd traditionele energievormen (fossiel en/of kernenergie) nodig hebben omdat we ook energie willen gebruiken als de wind niet waait en de … Read more
Zonne-energie (photovoltaics, PV) is niet langer meer die mooie maar weinig relevante manier om energie op te wekken, maar gaat de basis vormen van de energievoorziening. De wereld zal anders tegen PV moeten gaan aankijken: zich aan zonne-energie aanpassen, in … Read more
Twee factoren worden steeds weer onderschat in het energiebeleid: de mogelijkheden van efficiënter energiegebruik (check hier) en die van duurzame energie. In onze eerste column zagen we dat belangrijke voorspellers de groei van de vraag overschatten. Wij voorzien dat de … Read more
Veel maatschappijdeskundigen beroepen zich op fundamentele natuurwetten om hun argumenten kracht bij te zetten. Prima, zolang hun interpretatie ook wetenschappelijk aan de maat is. Daar ontbreekt het helaas nogal eens aan. Economen beschouwen de planeet aarde als een gesloten systeem … Read more
Vanaf het begin hebben we op deze site de vraag behandeld hoe de industrie er in een bio-economie uit zou zien. Hoeveel minder gevaarlijk zou hij kunnen zijn? In grote industriecomplexen of verspreid over het platteland, dicht bij boeren, de … Read more
Fosfor is een essentieel element voor het leven op aarde. Het zit in DNA, in botten en het is onmisbaar bij energieprocessen in levende cellen. Toch werd het na zijn ontdekking in 1669 door Hennig Brand beschouwd als een duivels … Read more
Genetische modificatie dringt met grote snelheid verder door in onze maatschappij – de biobased economy is er grotendeels afhankelijk van. Veel discussie is daar niet over, onkunde en laissez-faire overheersen. En toch is die discussie steeds dringender nodig, zeker nu … Read more
Landbouw en chemie groeien naar elkaar toe. Als zij één geheel gaan vormen, zal dit de innovatiegolf van de 21e eeuw op gang brengen, zei Daan Dijk van de Rabobank op de World Bio Markets conferentie. Samen zullen zij een … Read more
Synthetische biologie biedt vele mogelijkheden om natuurlijke materialen op een andere manier te maken, zelfs ons voedsel. Ja, dat zou synthetisch voedsel betekenen. Veel mensen zouden dit idee direct verwerpen, maar het zou toch de moeite waard kunnen zijn, de … Read more
Een van de belangrijkste bronnen van zorg over de wereldvoedselvoorziening is de productie van eiwitten. In een nieuw rapport suggereert Lux Research dat ‘vlees en vis in de komende tientallen jaren steeds minder de markt zullen gaan beheersen,’ en dat … Read more
Energiebesparing is onze goedkoopste energiebron, met een zeer groot potentieel. Dit is al veertig jaar het geval, en het zal waarschijnlijk nog enkele tientallen jaren het geval zijn. En toch gaat 99% van energiebeleid en energiediscussie over energielevering. Door ‘grote … Read more
De verleiding is groot om ze naast elkaar te leggen: Naomi Klein’s nieuwste boek No Time over hoe de oude wereld dreigt ten onder te gaan, en ons eigen nieuwe boek Groene Groei, waarin we aangeven hoe de wereld nieuwe … Read more
Hoe gaat Nederland zijn geld verdienen over vijfentwintig jaar, en dat ook nog op een duurzame manier? Hoe bereidt ons land zich voor op de wereld van 2040? Door groene groei, op basis van de ontwikkeling van duurzame producten en … Read more
Wij weten allemaal dat er veel weerstand kan bestaan tegen vernieuwingen. Een probleem voor vele onderzoekers en ondernemers, bijvoorbeeld op het terrein van de biobased economy. De wetenschap van systeeminnovatie behandelt de vraag hoe wij zulke weerstanden kunnen overwinnen. De … Read more