Reductionisme en holisme in de levenswetenschappen
Wetenschap berust op reductionisme: ingewikkelde vraagstukken terugbrengen tot hapklare brokken. Van daaruit proberen onderzoekers het grotere plaatje samen te stellen. Maar in de levenswetenschappen zien we de laatste tijd juist een beweging naar holisme: het idee dat alle verschijnselen van het leven alleen te begrijpen zijn vanuit het geheel. Hoe is het één en het
Redden van de Amerikaanse kastanje met genetische modificatie
Heb ik het bij het verkeerde eind, of komt er echt geleidelijk verandering in de houding van opiniemakers tegenover genetische modificatie? Of verandert alleen mijn kijk daarop? Ofwel: zie ik alleen op elke straathoek mensen die het met mij eens zijn doordat ik zelf van gedachten ben veranderd, heel geleidelijk? Neem het geval van de
Compromis steeds vaker onderdeel van oplossing
Oplossingen voor wereldproblemen worden steeds meer onderdeel van een compromis, zegt Huub de Groot. Hij is hoogleraar biofysische organische chemie aan Universiteit Leiden en houdt zich onder meer bezig met kunstmatige fotosynthese, ‘biozonnecellen’. De techniek komt steeds dichter bij de mensen, loopt tegen fysieke, harde grenzen aan en dit perkt onze keuzevrijheid in. Misschien moeten
Duurzaamheid en moralisme, houd ze gescheiden
Zijn duurzaamheid en moralisme altijd met elkaar verbonden? Voorstanders van duurzaamheid suggereren (maar zeggen niet zo vaak openlijk) dat onduurzaam handelen immoreel is – het in de waagschaal stellen van de toekomst van de mensheid, en zelfs van de planeet. Klimaatverandering is het spreekwoordelijke voorbeeld. Maar duurzaamheid en moralisme zijn niet echt verbonden met elkaar
Losgeslagen wetenschappelijke fantasie
Aangemoedigd door de Nederlandse toponderzoeker Robbert Dijkgraaf mochten op 16 juli een paar academici van internationale statuur op de TV fantaseren over de toekomst. De voetjes gingen hierbij heerlijk van de vloer. ICT lijkt veel onderzoekers het hoofd op hol te hebben gebracht. Vooral de mogelijkheid dat apparaten de functie van het menselijk brein kunnen
Brexit gaat niet over de EU
De zwaarst mogelijke straf die je in een Europees land kunt krijgen is gevangenisstraf. Zo’n langdurige vrijheidsberoving is sterk onwenselijk voor een mens. Wie gevangen zit verlangt naar vrijheid, en verhalen waarin een gevangenis betrokken is gaan daarom bijna altijd over ontsnappingspogingen: bijvoorbeeld in films zoals The Great Escape, The Shawshawk Redemption en Alcatraz. De
GMO debat, kernenergie, en het absolute kwaad
Kort geleden maakte Ecover, de producent van ‘duurzame schoonmaakmiddelen’, bekend dat het olie van genetisch veranderde algen zou willen gaan gebruiken als grondstof voor zijn producten. Maar dit plan werd compleet afgeschoten door Friends of the Earth en andere maatschappelijke organisaties. Alsof dit het ‘absolute kwaad’ was. Ik herken patronen en thema’s van het debat
Holisme heeft de toekomst
Reductionisme, het reduceren van vraagstukken tot kleine onderdelen, is de basis van onze welvaart. Het bepaalt ook sterk ons maatschappelijk gedrag en onze kijk op de wereld. Daar kun je ver mee komen, maar zicht op het geheel kan verloren gaan. Daarom heeft het holisme de toekomst. Dit is een verkort stuk uit het boek
on: 6 oktober 2019