Noordwest Europa kan een grondstoffenland worden. Niet op basis van aardgas maar van suiker. Een grote kans voor de chemie, en een begin van de biobased economy op grotere schaal.
Wat is er veranderd? Noordwest Europa produceerde altijd al suiker. Hoewel we meer zouden kunnen produceren, wordt per land de productie gelimiteerd door quota. Het spel rond suiker, de quota, de Europese bescherming van de eigen markt en de wereldhandelsprijzen was altijd een onduidelijk geheel voor mensen die niet direct betrokken waren in deze business. Nu heeft de prijs van aardolie, en daarmee die van gas, óók weinig te maken met de werkelijke productiekosten, maar het spel rond de suikerprijzen, subsidies, gefavoriseerde landen en toegestane hoeveelheden was nog aanzienlijk ingewikkelder, ofschoon wel in detail geregeld.
Concurrerend op de wereldmarkt
In Nederland vindt nu een doorbraak plaats. Nederland was altijd goed in het verbouwen van suikerbieten. Nederlandse boeren kunnen per hectare – op een areaal op basis van rotatie van ruim 200.000 hectare geschikt voor bieten – wel een opbrengst van 13 tot 15 ton suiker krijgen. Dat gaat in de toekomst verder omhoog, en de Nederlandse boeren zitten nu al in de wereldtop. Volgens het Europese quotasysteem voor voedsel mag Nederland momenteel een kleine miljoen ton ‘voedselsuiker’ maken, terwijl het land gemakkelijk drie miljoen ton kan produceren. Derhalve wordt er momenteel slechts 73.000 hectare ingezaaid. Die extra twee miljoen ton mag Nederland onder de huidige regelgeving wel produceren, maar niet verkopen op de voedselmarkt en ook niet exporteren… dus alleen binnen Europa verwerken. Echter: deze Nederlandse suiker kan op prijs met de wereldmarkt concurreren. Sterker nog, de Nederlandse boeren, de coöperaties dus, zijn sinds kort bereid die suiker te leveren tegen wereldmarktprijzen op langetermijncontracten. Dat is belangrijk voor investeringen in de verwerkende industrie. Hierdoor is Nederland ineens een speler op wereldniveau en in competitie met Brazilië, Thailand en andere aanbieders. Het gaat om de combinatie van prijs en leveringszekerheid, want als de productiekosten van je suiker te hoog zijn voor industriële non-food verwerking, kun je er natuurlijk weinig meer mee dan deze in je thee doen.
Voorbereiden op de tijd na 2017
Kort geleden hebben de Europese autoriteiten de suikerquota vrij gegeven. Met ingang van 2017 kunnen de Nederlandse suikerverbouwers die suiker overal aanbieden. Hetzelfde geldt voor suikerboeren in het grote Noordwest-Europese natte akkerbouwgebied dat zich uitstrekt van Noord-Frankrijk tot aan Niedersachsen. Nu is men zich dus aan het voorbereiden op de tijd na 2017. Gezien de geschatte kostprijs kan men daar onder het huidige quotasysteem op vooruitlopen en deze suiker aanbieden als grondstof voor de Europese groene chemie. Het zou een doorbraak voor de biobased economy kunnen gaan betekenen. De biobased producten hebben nog steeds een premium nodig boven fossiele producten. Nee, bij veel producten is biobased is niet concurrerend met fossiel; maar dat is niet erg omdat er vele toepassingen zijn waar vooral ‘brandowners’ bereid zijn tot het betalen van een premium voor een biobased (low CO2-footprint) product. Als we een level playing field hadden waarbij alle accijnzen en belastingen geheven zouden worden op basis van netto CO2-uitstoot – dan zou biobased wel concurrerend kunnen zijn… maar voorlopig hebben we nog niet zo’n level playing field op basis van CO2-uitstoot.
Maar als de biobased economy groots wil doorbreken in Europa, met suiker als grondstof, dan is hier de kans.