Schokkende beelden: rook die omhoog kringelt uit de dichte bossen van de Amazone. Spaanse brandweerlieden die vuur bestrijden op landbouwgrond. Geblakerde huizen van beroemdheden in Los Angeles en uitgerookte dorpen in Australië.
Risico’s
Branden worden overal ter wereld erger door klimaatverandering. Er is groeiend bewijs dat extreme branden waarschijnlijker en ernstiger worden. Enkele van de ergste branden van het wereld-brandseizoen, in Los Angeles en delen van Zuid-Amerika, waren 2-3 keer waarschijnlijker door klimaatverandering; een gebied 25-35 keer zo groot werd aangetast door natuurbranden. Door klimaatverandering werden natuurbranden onvoorspelbaar erger en verwoestender.
Door menselijk toedoen werd wel tot 30 keer zoveel land verbrand als eerst, op sommige plaatsen. Door klimaatverandering nemen aantal en ernst van extreme branden toe. Een duidelijke vingerwijzing dat we snel de uitstoot van broeikasgassen moeten terugdringen. Het bewijs is duidelijk – door klimaatverandering ontstaan ernstiger branden.
Duidelijk patroon
Onderzoekers gebruikten satellietbeelden en slimme modellering om de oorzaken van bosbranden in het afgelopen jaar te vinden en onderzoeken. Het onderzoeksteam keek naar veranderingen in klimaat en landgebruik, en vond een duidelijk verband tussen klimaat en extreme gebeurtenissen. Regionale experts leverden input die gebeurtenissen en verbanden signaleerden, niet opgepikt door satellieten.
Het laatste jaar verbrandde wereldwijd een hoeveelheid land groter dan India – ongeveer 3,7 miljoen vierkante kilometer. Meer dan 100 miljoen mensen werden hierdoor getroffen, met $215 miljard schade aan huizen en infrastructuur. Klimaatverandering betekent niet alleen dat de omstandigheden gunstig zijn voor gevaarlijk vuur, maar ook dat de vegetatie uitdroogt, wat vuur aanwakkert.
Natuurbranden
In Australië waren natuurbranden niet zo erg als in eerdere seizoenen, zoals de Black Summer bushfires van 2019–20. Toch waren er meer dan 1.000 grote branden in West-Australië, die samen 470.000 hectaren aantastten, en meer dan 5 miljoen hectaren in centraal Australië. In Victoria brandde twee derde van het Grampians National Park af.
In de Verenigde Staten lieten analyses zien dan de dodelijke branden in Los Angeles in januari twee keer zo waarschijnlijk waren, en een gebied 25 keer zo groot verbrandden, vergeleken met een niet-opgewarmde wereld. Door bijzonder nat weer in Los Angeles, 30 maanden lang, was er sterke groei van vegetatie; wat voedsel gaf aan de natuurbranden in een ongewoon warme en droge maand januari.
In Zuid-Amerika waren de branden in het Pantanal-Chiquitano gebied 35 keer zo groot door klimaatverandering; dit gebied ligt aan de grens van Brazilië, Bolivia en Paraguay. Enorme branden verwoestten delen van de Amazone en de Congo, waarbij miljarden tonnen kooldioxide in de lucht verdwenen.
Niet te laat
Het is duidelijk: als de uitstoot van broeikasgassen verder toeneemt, zullen er meer perioden van ernstige hitte en droogte komen; en dan worden natuurbranden ernstiger en frequenter, wereldwijd.
Maar het is nog niet te laat. We hebben een intensiever klimaatbeleid nodig om de natuur te beschermen en fossiele uitstoot wordt beperkt. En we kunnen beter worden in het bestrijden van branden: door beter bosbeheer, bescherming van huishoudens en herstel na een grote brand. Er zijn regionale verschillen bij branden, waardoor de maatregelen daartegen lokaal moeten zijn. We moeten er wel beter voor zorgen dat mensen meer kennis krijgen van bosbanden en maatregelen daartegen.
Actie bij COP30
Door branden werd meer dan 8 miljard ton CO2 in de atmosfeer uitgestoten, ongeveer 10% boven het gemiddelde sinds 2003. Emissies bedroegen driemaal het wereldgemiddelde in bossen en moerassen van Zuid-Amerika, en tweemaal in de poolbossen in Canada. Dat is een ernstige overschrijding van broeikasgasemissies. De extra uitstoot op zichzelf is al meer dan de nationale uitstoot van meer dan 200 landen in 2024.Bovenkant formulier
Volgende maand komen wereldleiders, onderzoekers, non-gouvernementele organisaties en burgers samen in Belem, Brazilië, voor de jaarlijkse bijeenkomst van de Verenigde Naties (COP30) om te praten over de aanpak van klimaatverandering. Het beste dat ontwikkelde landen nu kunnen doen, om de ernstigste vormen van extreme natuurbranden te vermijden, is het snel terugdringen van broeikasgasemissies in de komende tien jaar.
Interessant? Lees dan ook:
Opwarming van de aarde: zakenmensen en centrale bankiers schieten te hulp
Bos als conflictbron
Bio-energie: prima, uit restmateriaal