Een onderzoek gepubliceerd in Sustainable Agriculture van Nature, kwam tot de conclusie dat Westerse consumenten niet snel insecten als voedsel zullen aanvaarden. Er zijn psychologische barrières; en ook smaak, cultuur en prijs werken niet mee. Moeten we dan concluderen dat gekweekte insecten niet snel vlees zullen vervangen als bron van eiwitten in ons voedsel?
Aanvaarding kan moeilijk zijn
Het artikel Beyond the Buzz: Insect-based Foods are Unlikely to Significantly Reduce Meat Consumption, werd geautoriseerd door een internationaal team van onderzoekers. Volgens deze studie hangt aanvaarding van elk nieuw voedselproduct door Westerse consumenten af van een aantal factoren. Essentieel is de bereidheid bij consumenten om een product te proberen. Plantaardig ‘vlees’ scoort het hoogst. 91% is bereid, dit te proberen. Maar gekweekte insecten als voedsel scoren erg laag; niet veel meer dan 20%. Beyond the Buzz noteert dat hierbij vooral afschuw een belangrijke rol speelt.
De laatste twintig jaar is er veel meer bewustzijn gekomen van het milieueffect van het wereldvoedselsysteem. Als de huidige landbouwtrends doorzetten, zal vleesconsumptie voor 37% gaan bijdragen aan broeikasgasemissies, voor zover toegestaan binnen de 2oC grens. Voor Westerlingen is vlees een belangrijk voedsel. Wel hebben regeringen geprobeerd om mensen te brengen tot het eten van insecten, als alternatief voor vlees, maar tot nu toe tevergeefs.
Insecten eten hoort niet tot de Westerse cultuur
In sommige culturen is het eten van insecten normaal. Al worden deze in het algemeen in het wild gevangen. Het massaal kweken van insecten voor voeding is een nieuw fenomeen, losgemaakt door een FAO rapport uit 2013. Een aantal factoren heeft ertoe bijgedragen dat het eten van insecten zelfs in insectenetende culturen niet is aangeslagen (zoals: gekweekte insecten kunnen veel duurder zijn dan in het wild gevangen insecten, en de soorten die het beste gedijen in gevangenschap, zoals zwarte soldatenvliegen, worden niet graag gegeten).
In Westerse landen blijken bedrijven niet in staat om de sterke ‘bah’ factor te overwinnen. Het onderzoek uit Nature vond redenen van culturele en economische aard; zoals smaak, textuur, betaalbaarheid, beschikbaarheid en gemak. Gekweekte insecten mogen dan wel milieuvriendelijker zijn dan vlees, maar dit is kennelijk niet genoeg. Hetzelfde geldt voor plantenvervangers. Weinig consumenten zijn vegetariër geworden, al zijn plantaardige eiwitten milieuvriendelijker dan vlees. Uiterlijk, smaak en prijs zijn waarschijnlijk de belangrijkste factoren voor consumenten die geregeld vleesvervangers eten.
Milieuaspect valt tegen
Beyond the Buzz kwam ook tot de conclusie dat het milieuaspect tegenvalt. Insecten komen er niet beter vanaf dan ander eten. Ze scoren niet goed op milieueffect, schaalbaarheid en welzijn. Bovendien is er in de praktijk weinig concurrentie tussen insecten en vlees. In feite is minder dan 1% van de hele insectenindustrie gericht op de ontwikkeling van vleesvervangend eten; eerder op snacks en pasta’s. Bovendien concurreren de meeste insectenproducten met plantaardig voedsel, meer dan met vlees. Terwijl vergeleken met vlees, insecten als voedsel minder goed scoren. Tenslotte blijkt voedsel gebaseerd op insecten in het algemeen vrij duur te zijn. Ze zullen later dan plantaardige vleesvervangers gelijk komen in prijs.
De terughoudendheid van Westerse consumenten tegenover insecten blijft zelfs hoog wanneer deze worden verwerkt tot onherkenbare vormen als poeders; of worden opgenomen in bekend voedsel. Zouden insecten dan echt vlees kunnen vervangen?
Andere markten
Vanwege deze bezwaren hebben insectenbedrijven de aandacht verschoven naar voeding voor huisdieren of boerderijdieren. Maar zelfs dan is deze vervanging inefficiënt; want deze schuift een extra niveau in de voedselketen. Hierdoor zijn voortrekkers als Ÿnsect en Aspire Food Group failliet gegaan. Bovendien is een officiële Britse commissie in een levenscyclusanalyse tot de conclusie gekomen dat larven van de zwarte soldatenvlieg, die in het Verenigd Koninkrijk als voedsel worden gebruikt, qua milieu 5,7 tot 13,5 keer slechter scoren dan soja. Zij scoorden zelfs het slechtst van alle bekeken voedingsmiddelen op 13 van de 16 bekeken milieu-parameters.
Maar overheden en voedselbedrijven hebben moeite, het milieueffect van de wereldvleesproductie aan te pakken. Deze sector is verantwoordelijk voor circa 14,5% van de emissies van broeikasgassen van de mens. Al met al is het goed mogelijk dat insecten nooit voorbij de zogenaamde ‘bah’-factor komen. Misschien kunnen we maar beter zoeken naar andere vleesvervangers.
Interessant? Lees dan ook:
Protix: insecten als voedsel voor dier en mens
Bioraffinage van insecten: het bestaat, het werkt
Toelatingsproces van insecticiden: meer logica en sociale wetenschap s.v.p.