Omega-3 vetzuren staan in de belangstelling van voorstanders van gezond eten, en ook van de voedingsindustrie – kijk naar hun advertenties. Vette vis als zalm en sardines zijn belangrijke bronnen van deze stoffen in ons voedsel. Maar steeds meer vis komt uit viskwekerijen; en veel van het voedsel daarvoor komt uit vismeel, waarvoor jaarlijks 16 miljoen ton wilde vis gevangen wordt. Daarom wordt deze voedselketen onhoudbaar. De oplossing komt van omega-3 vetzuren gemaakt door natuurlijk voorkomende algen, als additief bij de voeding van zalmen én mensen. Waarmee ook een groot probleem in het veganistische dieet wordt opgelost.
Omega-3 vetzuren, essentiële voedingsstoffen
Omega-3 vetzuren heten ‘essentieel’ omdat wij deze stoffen niet zelf kunnen aanmaken. Al is dit strikt genomen alleen waar voor ALA (alfalinoleenzuur) dat wij voornamelijk binnen krijgen uit plantaardige bronnen als walnoten. In principe kan ons lichaam de andere belangrijke omega-3 vetzuren DHA (docosahexaeenzuur) en EPA (eicosapenteenzuur) maken uit ALA, maar dit gebeurt vrij inefficiënt, en sommige mensen zijn dit vermogen vrijwel kwijt geraakt, zoals Noord-Europeanen die eeuwenlang een visrijk dieet hebben gehad. Tekort aan DHA en EPA is in verband gebracht met gezondheidsproblemen als verminderde hersenfunctie, problemen met het immuunsysteem en een verhoogde vatbaarheid voor alzheimer, kanker en hart- en vaatziekten. Oudere mensen hebben meer DHA nodig. Om deze redenen raden diëtisten sterk een dieet aan met tenminste eens per week vette vis, zoals zalm, haring, makreel of sardines. Maar dit is geen optie voor veganisten. Bovendien is er voor visliefhebbers misschien ook een probleem. De omega-3 vetzuren zitten alleen in vis die een normaal dieet van plankton heeft gehad. In veel viskwekerijen krijgen de vissen voedsel op basis van graan of soja, en dan is het gehalte aan DHA en EPA in de vis veel lager.
Het is dus goed nieuws dat onderzoekers in de Noordelijke Stille Oceaan Schizochytrium sp. hebben ontdekt, een alg (of eigenlijk een cyanobacterie) die uit zichzelf de omega-3 vetzuren EPA en DHA door fermentatie maakt uit vele stoffen, waaronder glucose uit maïszetmeel. Dit is een bron van deze essentiële voedingsstoffen zonder gebruik te maken van het mariene ecosysteem. Evonik en DSM hebben deze technologie gecommercialiseerd. Ze hebben een 50/50 joint venture gesticht met de naam Veramaris, en deze is net begonnen met de bouw van een fabriek van $ 200 miljoen in Blair, Nebraska, in het midden van de corn belt van de VS. Zoals de Biofuels Digest schreef: ze hebben de tussenvis omzeild. Want in de oceaan worden de algen die omega-3 vetzuren maken gegeten door krill, dit door kleine vissen als sprot en deze weer door zalmen – zo komen deze stoffen in ons voedsel terecht. De productielijn van Veramaris slaat deze stappen over zodat de vetzuren direct kunnen worden toegevoegd aan visvoer – of aan voedingsmiddelenadditieven voor de mens. De Biofuels Digest noemt deze productielijn de ‘eerste opschaling van winstgevende algentechnologie tot een redelijke schaal’. De commerciële levering van de EPA- en DHA-rijke algenolie begint in 2019, maar er zijn nu al proefmonsters verkrijgbaar. Deze eerste productielijn zal ongeveer 15% dekken van de wereldvraag naar EPA en DHA uit zalmkwekerijen. 1 kilo algenolie staat gelijk aan 60 kilo zeevis.
Een welkome aanvulling van omega-3 vetzuren voor viskwekerijen
Veramaris zegt op hun website dat ‘door onze doorbraakinnovatie de veevoederindustrie onafhankelijk kan worden van de visvangst. Met behulp van microalgen uit de zee passeren we deze voedselketen. Veevoer met Veramaris omega-3 olie helpt bij de bescherming van het zeemilieu en van de biodiversiteit van onze oceanen.’
‘We hebben maar twee stoffen nodig: suiker en algen. De suiker is glucose die wij ter plaatse winnen uit maïs – een hernieuwbare grondstof. Wij telen onze algenstam Schizochytrium sp. in onze fabriek in Nebraska om het fermentatieproces op gang te brengen. Tijdens dit proces vermenigvuldigen de algencellen zich exponentieel; ze zetten de glucose om in omega-3 vetzuren, die ze opslaan in olieblaasjes. Bij het verwerkingsproces wordt de celwand doorbroken en de olieblaasjes worden gescheiden van de waterfase. Resterend water wordt door centrifugering uit de olie verwijderd, het resultaat is een sterk geconcentreerde algenolie en een vloeibaar bijproduct. Dit laatste kan worden gebruikt als eiwitbron in veevoer, of voor het maken van biogas waarvan elektriciteit wordt gemaakt. Daardoor blijft er geen afval over bij ons productieproces.’
‘Het mooie van onze stam van Schizochytrium is dat deze zowel EPA als DHA maakt in hoge concentraties, waardoor algenolie een bijzonder rijke bron is van deze twee essentiële omega-3 vetzuren.’
Interessant? Lees dan ook:
Bioraffinage van zeewier: veel werk, hoge verwachtingen
Algen: onderzoekers zoeken alternatieven voor energie
Alternatieve plantaardige olie voor de Europese oleochemische industrie