Als betrokken watcher van de BBE (biobased economy) is het elke keer weer afwachten wie er op de volgende bijeenkomst over de biobased economy of society zullen verschijnen. En ja hoor, het zijn vrijwel altijd dezelfden, de leiding van het ministerie op het gebied van de biobased economy, een aantal vaste betrokkenen uit de industrie en wetenschap en vertegenwoordigers van sommige NGO’s. En wijzelf natuurlijk, de schrijvers van deze site, om u erover te berichten. Betekent dat nu, dat de doorbraak van de BBE in de samenleving niet erg opschiet en de komende grote, groene transitie nog steeds iets is voor de ‘early adopters’? Je zou het zeggen. Maar intussen worden er wel degelijk pogingen worden gedaan om BBE en BBS dichter bij de burger te brengen.
Geïnteresseerde burger
Zo probeert het IMI (Instituut voor Maatschappelijke Innovatie) in opdracht van het ministerie te peilen hoe BBE en BBS in de samenleving doordringen. Dat doet ze met bijeenkomsten waar op hoog niveau wordt gediscussieerd over deze onderwerpen. Interessant en met een deskundig publiek. Het Adviesbureau Schuttelaar en Partners houdt regelmatig een Maatschappelijk Café waar vaak interessante kleinschalige, groene technologische vernieuwingen aan de orde komen. En dan is er Tertium, een ‘jong bedrijf’ zoals ze zich noemen, dat debatten en onderzoek organiseert op het niveau van de geïnteresseerde burger. Tertium bereikt burgers die nog nauwelijks iets afweten van de transitie die ons te wachten staat. Bij alle door Tertium georganiseerde bijeenkomsten zijn 50 tot 100 aanwezigen. Ze zijn betrokken en nemen actief deel aan de discussies.
‘Actief afwachten’. Zo omschrijft Menno van der Veen van Tertium de houding van die onwetende, maar geïnteresseerde burger. Hij gebruikte die term bij zijn verslag over vier bijeenkomsten onder de naam My 2030’s, verspreid door het land gehouden. Bijeenkomsten over, wonen, werken, consumeren en reizen in samenhang met de biobased economy/society. Met presentaties over wat er gaat veranderen in de circulaire economie. Elk met een panel dat verder over het betreffende onderwerp nadacht. En met een onderzoeksbureau, dat hieruit een algemeen standpunt trachtte te destilleren (het onderzoek komt binnenkort beschikbaar).
Is dat allemaal wel nodig?
Het idee van de burger over BBE en BBS viel nog niet mee. De term biobased blijkt nog niet ingevuld. Het zegt mensen iets over een toekomstperspectief en schept een technologische verwachting. Het voelt wel goed, ecologisch en groen, maar ook links, activistisch en duur. Iets positiefs over grondstoffenbesparing en iets negatiefs over energietransitie. Er is een positieve verwachting over de circulaire economie en een negatieve over de ‘huur’economie die daarmee wordt verbonden. Overheersend is de gedachte: ‘is dat allemaal wel nodig?’ Zeker als het om verandering van energiepatronen gaat. Positief is dat de ondervraagde burger een bijdrage wil leveren, en negatief dat hij dat voorlopig niets wil doen als consument (niet meer betalen voor groene producten), als werknemer of als kiezer (Groen Links is ongeveer verdwenen als politieke partij). Hoe dan wel, lijkt de volgende vraag? Men denkt vooral dat de overheid dat dan maar voor ons moet gaan doen. Een overheid die krachtig intervenieert. Met een bedrijfsleven dat – goed in de gaten gehouden door die overheid – de innovatieve voortrekkersrol op zich moet nemen. Kortom een ‘actief afwachtende burger’. In ieder geval, zo concludeert Menno van der Veen, zorg ervoor dat die, nog steeds niet goed ingevulde, term biobased niet in negatieve zin wordt gekaapt, zodat we straks nog veel meer moeite hebben om uit te leggen dat de komende biobased transitie iets goeds is.
Blijven hameren
Je zou het standpunt van de nog steeds onwetende gemiddelde mens, ook kunnen omschrijven als: ‘knappen jullie het maar op, we zien wel wat er gaat gebeuren’. Niet erg bemoedigend dus, maar misschien is het nog wel te vroeg om een echte grote betrokkenheid van burgers te verwachten. Eerst maar eens zien wat er gebeurt, lijkt voorlopig hun standpunt. Toch maar op dat aambeeld blijven hameren dus, denk ik, al was het maar om die positieve connotatie van ‘biobased’ te behouden.
Zie binnenkort het gedocumenteerde toekomstperspectief van de ‘gewone’ burger op: www.tertium.nl.