‘Ik hoop van harte dat Nederland in 2050 bekend zal staan als het land van de groene chemie en behoort bij de top drie van mondiale producenten van slimme materialen.’ Aldus Gerard van Harten, het nieuwe boegbeeld van de chemie, bij de aftrap van de volgende stap in het innovatiebeleid voor de Nederlandse chemische industrie.
‘Laat ik twee mythes over de publiek-private samenwerkingen (pps) en de Topsector Chemie wegnemen,’ zei Bertholt Leeftink, DG Bedrijfsleven en Innovatie van het Ministerie van EL&I, bij het begin van de bijeenkomst: ‘Het toponderzoek binnen deze pps-en, de samenwerking tussen bedrijven en universitaire en andere kennisinstelingen is niet inferieur zoals soms wordt gezegd. De Technologische Topinstituten (TTI), de al langer bestaande voorlopers van de publiek-private samenwerking, doen het excellent in de citatiescore met cijfers van 1,5 tot 2,3. Dat is vaak beter dan vakgroepen in de eerste geldstroom op de universiteiten in Nederland, maar ook vaak beter dan onderzoeksgroepen in het buitenland. En ten tweede, de topsectorstructuur, ter bevordering van de innovatie in Nederland gaat niet ten koste van ons fundamenteel onderzoek. De gelden voor dit type onderzoek lopen sinds 2008 nog steeds op. Weliswaar langzaam en steeds langzamer en ook langzamer dan in de ons omringende landen, maar toch.’
Ambities
Gerard van Harten, CEO van Dow Nederland, presenteerde zich tijdens de kick-off van de TKI’s in de Topsector Chemie op 9 oktober in Den Haag als hernieuwde boegbeeld van de Topsector Chemie. De boegbeelden van de topsectoren worden door de overheid benoemd en Gerard van Harten nam de plaats over van Rein Willems. Hij nam ook zijn plaats over als hoofd van de Regiegroep Chemie. Rein Willems zelf is voorzitter van de Stuurgroep Masterplan Beta en Technologie van de Human Capital Agenda van alle topsectoren gezamenlijk.
Van Harten verwees naar de ambities van de Regiegroep die binnenkort in een Routekaart 2030 zullen worden gepubliceerd: ‘Verdubbeling van de bijdrage van de sector aan het BNP in tien jaar en halvering van de CO2-uitstoot door de sector in 25 jaar’ en noemde het businessplan van de Regiegroep waarin de vier TKI’s (zie elders) als innovatielijnen voor de chemie al zijn aangegeven.
Sleutelrol
Van Harten ging ook in op studie, ‘Visie 2030-2050’ die voor de chemische industrie in Nederland is uitgevoerd door Deloitte. Die studie concludeert dat de chemie hier ter plaatse een goede toekomst heeft en – meer specifiek – een sleutelrol zal spelen het gebied van Nederland, Vlaanderen, Noord-Franktijk en het Ruhrgebied (Nord-Rhein Westfalen) waarmee dit chemische cluster een van de grootste ter wereld zal zijn. Waarbij hij wel opmerkte dat het innovatie-ecosysteem zou moeten opereren in een ‘helder kader van faciliterende wet- en regelgeving’. Waarmee hij bedoelde dat de groene chemie wel de mogelijkheid moet krijgen om zich te ontplooien zonder het knellende en ouderwetse kader van regels. Iets dat overigens ook moet gelden voor alle activiteiten die in de groene cluster worden ondernomen.
Nieuw kabinet
In zijn voordracht zei Gerard van Harten benieuwd te zijn naar de inzet van het nieuwe kabinet betreffende de ‘parels van de Nederlandse economie’ – de topsectoren dus – waarmee hij bedoelde of dit beleid zal worden voortgezet zoals is vastgesteld onder de vorige regering. Wat de eigen sector betreft vroeg hij zich af of voor de Topsector Chemie het aantal van vier TKI’s zal worden gehandhaafd en of er meer financiële middelen zullen worden vrijgemaakt voor fundamenteel onderzoek. Daarnaast of de overheid het onderwijs- en onderzoeksysteem wil versterken en de innovatie op gang wil brengen. Tenslotte vroeg hij zich af of de overheid jonge bedrijven zou willen ondersteunen om vanuit de beginfase naar de markt te komen, met ander woorden door ze over de ‘Valley of Death’ heen te helpen. Tenslotte zei hij vooral de activiteiten in de regio’s te willen versterken.
MKB
Wat het MKB betreft zei Van Harten dat het cruciaal is de toegang van deze kleinere bedrijven tot fundamenteel en toegepast onderzoek te waarborgen, evenals de mogelijkheden voor innovatie. Het gaat er vooral om ze vanaf het begin, zowel in de pilotfase als via demonstratieprojecten naar de markt brengen. Ze dus over de ‘valley of death’ heen te helpen. Hij wil bovendien dat het MKB goed mee zal kunnen draaien met alle TKI’s. Dat wil zeggen dat het MKB goed zal kunnen meedoen met alle vormen van onderzoek, dus ook met pilots en demo’s. En dat betreft ook de programma’s voor Human Capital (die vallen buiten de TKI’s). Ook het MKB moet goed opgeleide medewerkers kunnen aantrekken. Van Harten wil zich persoonlijk inzetten om de samenwerking tussen groteren kleinere bedrijven uit te breiden, onder ander door ze te betrekken bij de COCI-locaties (Centres for Open Chemical Innovation) en in het algemeen door de grote chemische bedrijven aan te moedigen het innovatieve MKB te ondersteunen.