Onder de vele technologische revoluties in onze tijd (als ICT en miniaturisatie) zal de opkomst van de groene chemie waarschijnlijk gaan opvallen door zijn grote maatschappelijke gevolgen. Ooit werd rook uit hoge schoorstenen beschouwd als teken van welvaart; later werd deze veroordeeld als bewijs van milieuschade. Maar nu ontwikkelt de chemie, die overschakelt van petro naar agro, zich met zo’n snelheid dat binnen enkele tientallen jaren de chemische industrie milieuvriendelijk en geheel duurzaam zal zijn. Misschien zullen chemische fabrieken op het platteland komen te staan, naast de boerderijen die hen de grondstoffen leveren voor materialen met prachtige nieuwe toepassingen.
Deze website zal verslag doen van die ontwikkeling. Hij zal vastgeroeste wijsheden ter discussie stellen en nieuwe ontwikkelingen in het zonnetje zetten. Hij zal niet alleen feiten, maar ook analyse en commentaar geven. Hij zal niet alleen de nieuwe waardeketens belichten (van landbouw naar groene kunststoffen naar medische toepassingen en organische zonnecellen), maar ook de culturele, sociale en politieke ontwikkelingen die daaruit voortkomen (of die deze juist afremmen).
Chemie ontmoet agro
De kern van de zich ontwikkelende biobased society wordt gevormd door landbouw en chemie; deze twee zullen elkaar steeds verder naderen en uiteindelijk geheel samengaan. In de toekomst zal de landbouw ons niet alleen voorzien van voedsel, maar ook (en vaak uit hetzelfde gewas) van grondstof voor biomaterialen. Nu al levert de landbouw veel meer dan voedsel: timmerhout, vezels voor kleding en papier, geurstoffen en bloemen. In de biobased society zullen de groene chemie en verwante vakken als bioraffinage en (witte) biotechnologie een groot aantal producten leveren, van medicijnen tot kunststoffen. Bovendien zullen deze producten, nu nog meestal gemaakt uit aardolie, enorm worden verbeterd en veel duurzamer worden. Maar energie uit groene grondstoffen is zeker geen prioriteit. De energiesector is daar veel te groot voor. Bovendien ontwikkelen zonne- en windenergie zich veel sneller dan zelfs maar in recente plannen is voorzien. Voorlopig zal energie wel een nuttig nevenproduct blijven van de verwerking van groene grondstoffen.
Grote gevolgen
We voorzien grote culturele, sociale en politieke gevolgen van deze technologische vernieuwing. In de biobased economy krijgt de boer extra inkomen en de industrie een nieuwe koers. Landbouw zal opnieuw tot de kern van de economie gaan behoren. Economische modellen moeten worden herzien; duurzaamheid wordt een belangrijk beleidsdoel. De economie zal geen afval meer voortbrengen, al het afval wordt verwerkt tot nieuwe producten. Het innovatiebeleid moet veranderen, om kansen te bieden aan mkb’s die groene producten willen ontwikkelen. Wetgeving, financiering, en de structuur van bedrijven en overheid zullen aanzienlijk moeten worden aangepast aan de nieuwe realiteiten. Kunst en architectuur zullen nieuwe toepassingen ontwikkelen van nieuwe duurzame materialen; de medische wetenschap zal geheel nieuwe terreinen ontdekken. Europa zal regionaliseren: veel meer dan nu zullen regio’s in hun eigen grondstoffen kunnen voorzien. Misschien komt nieuw regionaal zelfbewustzijn op. Elke regio zal eigen sterke punten ontwikkelen, afhankelijk van gewassen en ligging. Daardoor zal eens het goederenverkeer niet meer groeien: welvaart wordt meer afhankelijk van kennis dan van transport.
Naar een groene economie in Europa
De wetenschappelijke basis voor deze omwenteling is in de laatste tientallen jaren gelegd; in de jaren ’90 kwamen de eerste industriële toepassingen. De ontwikkeling van de groene economie krijgt nu vaart. Maar het publiek heeft doorgaans geen besef van de grote kansen, zowel voor de economie als voor duurzaamheid, die hieruit voortkomen; de sociale gevolgen zijn nog veel minder in beeld. Mensen moeten hiervan kunnen kennisnemen, niet alleen door websites en tijdschriften waarin belanghebbenden een rol spelen, maar ook door onafhankelijke journalisten zoals wij, die anders tegen gebeurtenissen kunnen aankijken en ook reële problemen kunnen signaleren. En wij plaatsen ons midden in Europa. Wij zien de biobased society als hét ontwikkelingsmodel voor het Europa van de toekomst.
Wij willen verslag doen van deze nieuwe inzichten, met overgave en overtuiging.