Iedereen die bij de ontwikkeling van een bio-economie betrokken is zou zich moeten realiseren dat standaardisatie een vereiste is voor een succesvolle institutionalisering van biobased markten.
Standaardisatie is nodig voor handel
Daarbij is één van de belangrijkste uitgangspunten dat het aan de markt is om standaarden te verzorgen. Marktpartijen, stakeholders, hebben standaardisatie nodig om variabelen binnen leveringsketens te kunnen controleren. Een overheid heeft hier maar weinig mee van doen, hetzij dan als actor om specifieke wet- en regelgeving rond bepaalde onderwerpen te handhaven.
Natuurlijk, ook zonder standaarden kan een markt functioneren. Omdat er dan geen algemeen geaccepteerde afspraken zijn, functioneert een markt in dat geval op basis van allerlei bilaterale handelsovereenkomsten. Bij het ontbreken van handelsgoederen met gestandaardiseerde eigenschappen (commodities) brengt een dergelijke ‘Over-the-Counter’,- of OTC-, markt hoge transactiekosten met zich mee. Daarnaast is een OTC-markt non-transparant, biedt alleen een beperkte zekerheid, en heeft het risico tot het uitbuiten van machtsverhoudingen die in onbalans zijn. Alleen al hierom zullen in een dergelijke markt bijvoorbeeld duurzaamheidsaspecten niet eenvoudig kunnen worden gegarandeerd.
Standaardisatie dus, om niet te blijven steken in autonome biobased productieketens met slechts een sub-optimale toegevoegde waarde binnen een economie. En dan is er veel werk te verzetten; een studie uit 2010 naar de invloed van standaardisatie op de groei van de biobased brandstoffen markt telde alleen voor steenkool al 161 wereldwijd geldende formele technische ISO-standaarden. Daartegenover stonden nul ISO-standaarden voor biobrandstoffen.
Standaardisatie kost tijd
Dat laatste is niet zo vreemd. Ontwikkeling van een specifieke formele standaard om eisen vast te leggen kost een doorlooptijd in de ordegrootte van vijf jaar, waarna mogelijk ook nog een certificatieschema met uitvoeringsregels moet worden opgesteld. Weer vijf jaar. En na al dat werk zal de waarde van een standaard niet afhankelijk blijken van de inhoud, maar van de mate waarin deze in het maatschappelijke en economische verkeer is ingebed en van het aantal gebruikers dat een specifieke standaard accepteert.
Een zekere minimale omvang van het netwerk binnen een bepaalde biobased markt is daarmee doorslaggevend voor een succesvolle standaardisatie van deze markt, en dan vooral goed gedefinieerde en transparante netwerkverbindingen tussen stakeholders en actoren. Een breed ervaren behoefte aan commoditisering zal essentieel blijken. Het bevorderen van een dergelijke ambitie zal de institutionalisering van een grootschalige, succesvolle, bio-economie aanzienlijk ondersteunen.
Ook verschenen op het persoonlijke blog van Wijnand.