In een interview over digitalisering van onderwijs, Onderwijs moet de voordelen van ICT gebruiken, verschenen in NRC op 8 mei 2017, werd de voorzitter van de Onderwijsraad, tevens hoogleraar onderwijseconomie, gevraagd of digitalisering een nieuw vak moet worden. Haar antwoord: ‘Nee. Na een jaar kun je de opgedane kennis weggooien, want het verandert telkens weer…. Iedereen leren programmeren en coderen is een eenzijdige benadering van het tekort aan ICT’ers.’
In onze maatschappij duikt programmeren overal op
Het lijkt me een typisch en nogal alledaags antwoord voor een onderwijseconoom. Maar voor de voorzitter van de Onderwijsraad is dit een ronduit ergerlijk antwoord. Leren programmeren gaat er niet alleen maar om een programmeertaal te leren. Het gaat om hoe je computers moet inzetten om oplossingen voor problemen te vinden, en om te leren logisch en structuurmatig te denken bij het oplossen van problemen. Het is kennis, niet een kunde.
Als je erover nadenkt besef je dat programmeren overal in onze maatschappij opduikt. Af en toe wordt ik gevraagd om een online-enquête in te vullen, maar in de meeste gevallen zijn de vragen niet-logisch, incompleet en onbegrijpelijk. Het lijkt dat de auteur niet in staat was om de juiste vragen te programmeren om de gezochte, passende, antwoorden te verkrijgen.
Lijkt dit een vergezocht voorbeeld van de toegevoegde waarde van programmeerkennis? Hier is nog een ander voorbeeld, waarbij Biologie met Informatietechnologie wordt verbonden. Leven is van zichzelf geprogrammeerd in DNA-moleculen, en Microsoft heeft nu op basis van de onderliggende biochemische principes een vroeg onderzoek naar de opslag van films en documenten in DNA uitgevoerd. De reden voor dit onderzoek is dat DNA, gebaseerd op natuurwetten, het opslagmedium met de grootste capaciteit in het universum is, en als zodanig een antwoord is op de exponentiële groei van opgeslagen informatie. Microsoft zou een doelstelling hebben geformaliseerd om tegen het eind van dit decennium in een data center een werkend opslagsysteem gebaseerd op DNA te hebben. Lees het Microsoft-artikel in MIT Technology Review.
Biologen moeten kennis van programmeren hebben
Microsoft werkt momenteel met Twist Bioscience, een in San Francisco gevestigde DNA producent. Twist maakt deel uit van een groeiend aantal nieuw opgerichte bedrijven die zich bezig houden met het verbeteren van DNA-productie. Hier zit de kennis om DNA snel, efficiënt en foutloos te synthetiseren, waarbij het 40-jarige chemische proces om DNA te maken met de laatste IT-technologie wordt gecombineerd. Dit is de reden dat een aantal van de Amerikaanse DNA productie start-ups is gevestigd in Silicon Valley.
In ieder geval heb je nog steeds biologen en biochemici nodig om DNA moleculen te programmeren die tot expressie komen wanneer ze in een bacterie of gist worden geplaatst, zoals nu al wordt gedaan door bedrijven zoals DSM. Deze experts weten hoe ze een bioproces logisch moeten definiëren en hoe zo’n bioproces dan te vertalen in een proces dat toegepast kan worden om medicijnen en chemicaliën te produceren, of, in het Microsoft-voorbeeld, om informatie op te slaan of af te lezen via een bio-molecuul. Kennis van programmeren is uiterst relevant bij deze processen, precies zoals bij vele andere toepassingen die onze maatschappij in gang houden.
Wordt niet door de voorzienbare toekomst ingehaald
Een nieuw strategisch programma zoals het ‘Next Education’-programma dat momenteel als deel van de Roadmap Next Economy voor de metropoolregio Rotterdam Den Haag wordt ontwikkeld moet daarom essentiële en relevante programmeerkennis omvatten die voor de nabije toekomst noodzakelijk is, onafhankelijk van de huidige behoefte binnen uitsluitend de IT-industrie en het bedrijfsleven. De reden is dat, indien overheidsbeleid zoals verwoord door de voorzitter van de Onderwijsraad niet vooruitkijkt naar toekomstige behoeften, dit zal leiden tot jongeren die niet alleen slecht op toekomstige uitdagingen zullen zijn toegerust, maar die ook niet de grote impact kunnen bevatten die programmeren op hun eigen maatschappij heeft.
In dat opzicht kan de uitspraak van de Onderwijsraad als self-fulfilling prophecy worden gezien. Niet rekening houden met toekomstige ontwikkelingen zoals op het vlak van synthetische biologie, zal er daadwerkelijk in resulteren dat je steeds maar weer door gebeurtenissen wordt ingehaald.
Ook gepubliceerd op Wijnands persoonlijke blog.